Alfred Papuçiu: Ylli i bariut

Ylli i bariut

Tregim

Alfred Papuçiu

 Nga malet filluan të zbresin retë. Ato shkuan drejt perëndimit dhe u shkrinë në korridoret e shelgjeve ku kulloste bagëtia, duke lëshuar blegërima gazmore.
 Filloi të fryjë një erë e fortë dhe qielli u bë pus. Dukej se do të kriste një rrebesh i madh. Dhe me të vërtetë, një vesë e hollë shiu nis të bjerë, pastaj ai ia krisi me vërtik.
 Bariu i ri, një djalë truphedhur, me cullufe të rëna mbi ballë dhe me faqet buçko, u shqetësua. Thithi dhe njëherë fort cigaren dhe pastaj e flaku tej në barin e buisur. Librin dhe fyellin i futi thellënë gji.
 Curka uji i rrodhën nëpër mollëzat e faqeve dhe nga qafa në kurriz. Ai hodhi gunën krahëve dhe ngjeshi kapuçin në kokë. Hodhi vështrimin rrotull. Nga malet po zbrisnin rrëkera të mëdha mbi luadhin e blertë. Përroi që kalonte aty afër u mbush me furi.
 " U tërbua përroi. Duhet ta drejtoj shpejt bagëtinë në ndonjë shteg. Nuk i zihet besë kësaj kohe"- tha me vete.
 Qeni qëndronte pa lëvizur. Bagëtia ishte turrur drejt bariut dhe e kishte rrethuar. Edhe qingjat e vegjël, që pak më parë hidheshin e kërcenin si fëmijtë e vegjël kur dalin fushave, tani strukeshin pas deleve që kishin një pamje të zymtë. Leshi i tyre i cili zakonisht ndrit sikur të jetë lyer me vaj, ish mbledhur topa topa, ngaqë ishte qullur.
 Shiu u bë më i egër. Nuk shihje asnjë çap më tej.
 Bariu i ngau dhentë përpara, eci nëpër lajthishte ku nga të gjitha anët t"r rrihte suferina. Ai mendonte me vete: "Ta marrë djalli, ta marrë! Sot do të kisha bërë mirë ta mbaja bagëtinë pranë vathës. Megjithatë kush dreqin ja di teket kësaj kohe. Në mëngjes ajo ishte qelq."
 Dhe i kujtohej kur ishte ngritur, sapo kishte dalë ylli i bariut dhe e kishte ngarë bagëtinë përpara në kullotë. Këtej përroit, kullota ishte më e mirë se matanë. Edhe i jati i thoshte gjithmonë: "Coje bagëtinë në kullota të mira. Bari është melhem për to".
 Apo nuk vinte dhe një freski nga përroi dhe shelgjet, që ta kënaqte shpirtin. Sa të gëzuar dukeshin ata qingjat e vegjël në mëngjes! Hidheshin e kërcenin ashtu siç bëjnë fëmijët në obborin e kopshtit.
 Dhe ai vetë, ashtu ulur rrëzë një peme, duke i rënë një melodie gazmore me fyellin e tij, kënaqej kur shikonte këtë tabllo të bukur e kujtonte fjalët e Naimit:"Nëpër shesh'e nër bregore janë përhapur shqerrat...".
 Muskujt e fytyrës filluan t'i lëvrinin. Shkrepëtiu vetëtima dhe pemët u dukën të lëviznin me forcë, nga era që të fshikullinte.
 Nata dalngadalë filloi të bjerë. Gjithçka u errësua. Lipja me kërrabën në dorë, mundohej ta largonte bagëtinë nga bregu i përroit. E dinte se ato s'përmbaheshin. " E liga bëhet sa të fërkosh sytë"- thoshte ai shpesh. Nuk duhej që ndonjëra të merrte arratinë andej, se pastaj ajde t'i mbaje të tjerat. Të hidheshin të gjitha njëra pas tjetrës dhe ai të mbetej me kërrabë në dorë. Ishte pjesë e pasurisë që bashkëfshatarëve që ja kishin lënë për t'u kujdesur. Cdo të thoshin vallë ata po t'i humbte qoftë edhe një dele e vetme? Ata gjithmonë e kishin shprehur besimin tek ai, për kujdesin që tregonte. Delet e kopesë së tij kishin pjellëtë gjitha dhe jipnin qumësht me bollëk. Ai ishte i ri, por nga ata që ja kishin mësuar huqet bagëtisë qysh të vegjël. Asnjëherë nuk i ishte kuqur faqja. Dhe tani s'donte t'i kuqej.
 Trupi i tij ndjente freskinë e tokës. Bari fëshfërinte nën këmbët e tij. Era përzier me shiun ja rrihte fytyrën e pjekur nga dielli.
 Telat e elektrikut që s'kishin shumë kohë që ishin vënë nëpër shtylla, s'dukeshin. Vetëm kur shprepëtinte, ai i dallonte ato. Pastaj vështrimi i tij rrëshqiste tek shelgjet, bari i njomë dhe përroi. Ai rridhte me rrëmbim dhe kishte filluar të gërryente brigjet e tij.
 "Va s'gjen se përroi po arrin buzët"- mendoi me vete Lipja. Duhet të drejtohem tek ura e vogël. Po ec e gjeje në këtë pus. Mos e kam lënë pas? Po sikur të jetë vidhisur? - këto mendime i vinin duke ndjellë pas vetes tufën. I dukej sikur për herë të parë ndodhej në një udhë pa krye.
 Shiu vazhdonte të binte. Bënte ftohtë. Bagëtia dridhej. Sidomos ata qingjat e vegjël dhe akoma të pamësuar. I shikonte Lipja dhe i vinte keq për ta. Iu duk sikur kishte përpara djalin e tij të vogël, Nasin, që aq shumë e donte. Në të vërtetë për të ai ishte i qetë. Nasin e kishte në shtëpi, ndoshta duke lexuar ndonjë revistë "Fatosi", apo duke luajtur me lodra në atë dhomë të ngrohtë.
 Ndërsa qingjat mundoheshin të ngroheshin nën trupin e nënave të tyre dhe s'mundin.
 Lipja iu afrua atyre dhe filloi t'i përkëdhelë si për t'u dhënë zemër.
 Hodhi përsëri vështrimin nga përroi i egërsuar. Sytë e tij të murrmë u bënë më të rreptë. Sa herë e kishte kaluar atë edhe kur koha kishte qënë kallkan. Tani ai ishte bërë i rrëmbyer dhe i prishte punë. S'mund të kalonte dot me bagëtinë. Megjithatë dhe përroi kishte të mirat e tij në atë kohë. Fshati kishte ndërtuar një hidrocentral të vogël.
 Befas qeni i tij zgjati veshët, tundi bishtin dhe filloi të angullijë sikur donte të qante. Pastaj ai s'u përmbajt më, u hodh andej nga dukej një hije dhe zuri të kacafytej me të.
 Dhëntë u strukën kokë më kokë.
 " Ujku- tha Lipja me vete dhe u vërsul andej nga qeni. Do të hyjë në bagëti i flamosuri. Por jo, more jo, nuk të lë Lipja ty të bësh si të duash."
 Balua i kishte ngulur egërsirës dhëmbët në zverg dhe s'e lëshonte. Ujku turfullonte si i tërbuar dhe mundohej të shkëputej.
 Lipja vetëtimthi hodhi gunën mbi bishën dhe i ra përsipër, pastaj me një të lëvizur nxori thikën dhe e nguli dy a tri herë mbi gunë.
 U dëgjua një ulurimëe tmerrshme dhe ujku ra shakull mbi baltë.
 - M'a more të keqen- thirri Lipja. -S'turpërohet kollaj Lipja, është kockë e fortë.
 Si i ra dhe njëherë me një gur kokës, e zuri nga këmba, dhe e tërhoqi zvarrë.
 Shiu vazhdonte të binte dhe i kishte kulluar bariut mbi qafë.
 " Pa ç'ka, sa të shkoj në shtëpi do ndërrohem"- tha me vete.
 Pastaj duke kthyer kokën nga ujku që hiqte zvarrë tha nëpër dhëmbë:" Kot s'thonë se ujku ka lindur për të bërë plaçkë, por edhe për të rënë pre."
 Tundi kokën dhe qeshi. Balua që qëndronte aty pranë tundte bishtin dhe lëpinte gjuhën. Lipja e përkëdheli.
 Pastaj iu afrua deleve, u dha zemër dhe i ngau përpara. Ua kishte mësuar gjuhën atyre. S'kishte frikë t'i iknin më. Tani duhej të gjente urën...
     x x x
 Së largu Lipja pa të vezullonin disa drita. Pastaj dëgjoi të lehura qensh dhe zëra njerëzish. Lipja ua vuri veshin këtyre zhurmave që afroheshin. Gishtrinjtë e tij të ashpër që tërhiqnin tërkuzën, me të cilën kishte lidhur ujkun, filluan të gjallëroheshin. Ndjeu që gjoksi iu lehtësua.
 "Vallë të jenë shokët?!"
 Fytyra i shkëlqeu kur barinjtë e tjerë u afruan me fenera në duar. Në ato çaste donte t'i përqafonte të gjithë. Njerëz me karakter të vendosur.
 - O Lipe, o Lipe! Po ç'u bëre more djalë? Nga humbe?- tha xha Trifoni, bariu më i vjetër dhe ngriti fenerin për të parë më mirë Lipen. - Po atë, çfarë e ke more, dele? Babaxhan, qënka ujk. Siç duket , ke hequr keq, xhan i xhaxhait. Po ta paska marrë të keqen".
 Dhe e përqafoi.
 - A s'ju thashë unë? S'jepet kollaj Lipja. Merrjani ujkun, se është lodhur.
 - Jo, more xha Trifon, s'ndjej më lodhje unë. - ja priti Lipja duke buzëqeshur. Ai ishte gjallëruar në fytyrë dhe e kishte harruar lodhjen.
 - Ajdeni, djema! Ngaeni bagëtinë drejt urës! E duam nga një të fortë sonte.
 Pastaj xha Trifoni iu afrua Lipes dhe i hodhi dorën në qafë.
 Bagëtia u nis drejt urës.
 Qentë vazhdonin të lehnin, sikur donin të jepnin lajmin. Udha ndriçohej nga fenerët. Pas pak u dukën dritat e fshatit.