Agim Boba: Roli historik i Fan S. Nolit ne mbrojtje te Kombit Shqiptar

Agim Boba

Nga Agim Boba
                              
Emri dhe vepra e Fan Nolit,  është lidhur ngushte me kulturën dhe historine e re te kombit tone. Noli si nje nder bijte me te shquar te popullit shqiptar, punoi e sakrifikoi gjate gjithe jete se tij per liri e bashkim kombetar. Ai u perpoq pa pushim per te vene ne levizje te gjitha levat kombetare e nderkombetare duke i bere Shqiperise sherbimet me te cmuara ne kohen dhe ne momentin e duhur.           
Aktiviteti i Nolit nisi më 1903 në Egjipt, ku punoi për dy vjet si mësues.  Gjatë kësaj kohe ai u njoh me patriotë të shquar të shqiptareve të Egjiptit si: Thanas Tashkon e Jani Vruhon, të cilët ndikuan ne drejtimin që do të merrte jeta e Fan Nolit. Ato e lidhën Nolin me lëvizjen patriotike shqiptare ku ai e dha  pa u kersyer ndihmen e tij.
 Gjate qendrimit ne Egjipt përktheu në greqisht veprën e Sami Frashërit "Shqipëria ç'ka qenë, ç'është e ç'do të bëhet".  Në vitin 1906 levizja patriotike e Egjiptit i kerkoi Nolit te shkonte në Amerikë për organizimin e lëvizjes kombëtare të shqiptarëve të Amerikes.
    Ai shkeli ne token Amerikane ne vitin 1906. Brenda një kohe të shkurtër  krijoi shoqërinë "Besa-besë", që më pas u shkri në federatën "Vatra" me gazeten e saj "Dielli".
Te flasesh per jeten dhe vepren e Fan S. Nolit nuk do te mjaftonin volume te tera.  Noli ishte nje erudit, historian, politikan, poet, shkrimtar peshkop, perkthyes, muzikant etj. Noli ishte nje gjeni i rralle i popullit Shqiptar.
Un sot  do te vecoj tre nga levizjet kryesore me rendesi historike qe ai beri ne sherbim te Shqiprise:
E para: Themeloi Federaten Pan-Shqiptare “Vatra” me gazeten “Dielli”
E dyta:  Ndau e Kishen Autoafale Shqiptare nga ajo greke.
E treat: Vertetoi perpara te huajve origjinen shqiptare te Skenderbeut nepermjet librit  Historia e Skenderbeut.
E vura te paren vatren sepse, Vatra me gazeten e saj “Dielli” u be qendra kryesore e levizjes atdhetare dhe burimi me i rendesishem per informimin dhe organizimin e diaspores.
Vatra ne cerekun e pare te shekullit XX luajti rolin e nje qeverie ne megrim. Ishte Vatra ajo qe mbante me shpenzimet e saj ne Europe delegatet M. Konica e M. Turtulli per mbrojtjen e ceshtjes shqiptare
     Vatra qe ajo qe u perfaqsua me delegatin e saj at Fan Nolin me 4 korrik te vitit 1918 perpara presidentit Willson i  cili e shpetoi Shqiperine nga coptimi i metejshem.
Ky qe momenti me i rendesishem per fatin e Kombit Shqiptar, sepse po te mos ishte vetoja e presidentit Willson ne sot  do te ishim pa kete shtet qe kemi lere pastaj per pjeset e tjera.
E them kete sepse sic dihet Franca dhe Anglia me aleatet e tyre kishin bere nje traktat te fshehte per coptimin e metejshem te Shqiprise mes fqinjeve. Ato kishin vendosur qe te linin sa per shenje do pjese ne Shqiprine e Mesme nen udheheqjen e Princ Vidit apo Esat Toptanit etj, ku me vone edhe ajo do te kishte fatin e trevave te tjera.
Ne lidhje me kete ngjarje historike shqiptaret e hershem te Amerikes tregojne: Noli dhe Konica, i kerkuan takim presidentit Willson pak dite para konferences, duke e pare ate si te vetmen shprese per shpetimin e Shqiperise.  Kur ato u gjenden perpara tij dhe i thane se ne kemi ardhur per Shqiperine, presidenti pyeti; ku eshte Shqiperia?  Kur Konica degjoi kete pergjigjie qe nuk e priste nga presidenti u ndje shume keq, ( Sepse iu vra edhe shpresa e fundit per ndihme) saqe thirren ndihmen e shpejte dhe e mori. Presidentit i erdhi keq per ate qe ndodhi me Konicen dhe i kerkoi Nolit te perfaqesonte Shqiprine ne konference. Mesa duket ketu fillon miqesia  me mikun e madh te shqiptareve Wilson.
Ne diten e konferences Wilson (pasi mesoi te verteten mbi Shqiperine ne nje takim me Nolin) i premton Nolit duke i thene: “Une do ta kem vetem nje ze ne Konferencen e Paqes dhe une do ta perdore zerin tim ne te mire te Shqiperise”.
 E dyta Fan S. Noli e dorezua prift me 1908 per te cliruar kishen ortodokse shqiptare nga ajo greke. Sic duket Noli e beri kete me shume per motive atdhetare, duke pare se shteti grek ishte nje rrezik i madh per pjesen jugore te Shqiperise, te cilen ai kerkonte ta arrinte nepermjet fese. Shteti shovinist grek, per kete qellimet nuk pushonte duke trokitur neper dyert e europes se gjoja ortodoksit e Shqiprise na qenkan grek dhe ne baze te saj kjo toke duhet t’u jepej atyre.
 Si rezultat i saje, ne statutin e vitit 1936 te Autoqefalise, statut i dekretuar nga Mbreti i Shqiptareve Zogu-I dhe punuar me mjeshteri nga At Fan Noli, Visarion Xhuvani dhe Kristofor Kici  te cilet kane qene drejtues te saje si Kryepeshkope, ne nenin 16 percaktohet qarte se: Kryepeshkopi duhet te jete prej gjaku dhe gjuhe shqiptari.  Statut i njohur dhe nga Patriarkana e Stambollit. Ky statut eshte i pandryshueshem edhe sot sepse eshte i shenjte dhe i perjetshem.
Po cfare po ndodh sot me Heroin Kombetar?
 Fatkeqesisht poltikanet shqiptare lejuan ne menyre te paligjshme shtetasin grek Anastas Janullatos, si Kryepeshkop i kishes Autoqefale Shqiptare.
       Ne thote At Nikolla Marku (ne nje leter derguar Ambasades Amerikane ne Tirane ) “kemi te dhene se ky person bashkpunon dhe me financime me grupe qe kerkojne territore te Shqiperise ne Jug duke perdorur misionin fetar”.
  Kjo qe nje levizje mjaft e gabuar e politikes shqiptare pas shembjes se komunizmit gje te cilen Presidenti, Parlamenti dhe qeveria  duhet ta korigjojne sa me shpejt sa s’eshte vone.
 
E treta  eshte puna  e tij shkencore me botimin e librit “Historia e Skenderbeut”.
         Sic jemi ne dijeni shovinistet greko-serb duke paser mbeshtetjen e miqve te tyre filluan nje fushate te dendur me tezat e tyre tash me te njohura se gjoja Skenderbeu na qenka “grek ose serb por jo Shqiptare.
 Ato i ngrinin keto teza, sepse duke e provuar kete, do ta kishin me te lehte te vertetonin tezen e tyre se shqiptaret nuk kane pasur kurre shtet me udheheqes te tyre, prandaj ato jane te pa zotet te qeverisin dhe nuk duhet te kene shtet.
   Ne lidhje me keto tezat greko-sllave mbi përkatësinë etnike të Kastriotëve, është për t’u përshendetur kontributi i pa diskutueshëm që dha Fan Noli  duke sjellur dëshmi të dorës së parë, pohimin e vet se, Skënderbeu ishte shqiptar, pasardhës i Epiriotëve të lashtë.
Per mendimin tim Noli mbetet historiani i fundit qe punoi per komb deri ne vitet 90-te te shekullit te kaluar.
E them kete sepse ato qe u paguan per 50 vjet nuk ishin tjeter vecse pseudo-historian te llojit bolshevik, pra antishqiptare te betuar qe sot po na shiten si patriote.  Atyre duhet ‘tu rishikohen gradat qe kane marre duke vjedhur punen e te burgosurve politike, te mvartesve te tyre neper rrethe, dhe duke kopjuar njeri-tjetrin (rast konkret mbi origjinen e Kastrioteve, punen e H.Ndreut dje dhe timen sot e pervetson K.Frasheri).  Per historine tone me shume kane punuar te huajte pa pagese, sesa bolsheviket qe u paguan per 50 vjet.  Prandaj na duhet gjithcka sot ta fillojme nga e para sepse cfare u shkruajt prej tyre eshte falls, patriotin e bene tradhetar e tradhetarin patriot.
Fatkeqesisht ate cfare nuk e arriten ta benin dot armiqte tane po tentojne ta bejne do shqiptare filo greko-sllavo-turq kohet e fundit. Por keta sahanlepires, te cilet nuk jane me te medhenj se hije e tyne ne oren 12 te dites, vetem lehin kot, sepse koha e tyre ka marre fund nje here e pergjithmone.
Por neve nuk duhet te heshtim ndaj ketyre njerezve pa shtylle kurizore. Cdo njerit nga ne i del per detyre qe te jete aktiv ndaj cdo rasti qe cenon sado pak te drejtat dhe interesat tona kombetare.
Skenderbeu dhe Shqiperia jane lidhur si mishi me kocken, Skenderbeu eshte Babai i Kombit shqiptar.  Kush perpiqet te perbalt Skenderbeun perbalt popullin shqiptar.  Heroi Kombetar eshte i paprekshem.
Neve sot jemi ketu ne perkujtim te emrit dhe vepres se Fan Nolit,  Ne kete kendveshtrim ne duhet te nxjerim detyrat tona si brez per te cuar ne fund amanetin e tij dhe rilindasve tane, ate te Shqiprise etnike.
Ne Shqiperi i takon te kete pjese cdo shqiptar qe e ndjen qe ne dejet e tije rrjedh gjak Shqiptari.
Prandaaj ne nuk duhet te presim gjithchka nga qeverite, por secili te jape kuntributin e tij ne kohen dhe momentin e duhur, duke e konsideruar veten ambasador i kombit atje ku ndodhet.
Aktualisht Kosova eshte kombi mei vjeter i botes dhe shteti ma i ri ne planet, sot ka mbushur 1 vit 33 dite, dhe akoma nuk eshte arritur numri i nevojshem i shteteve qe e kane njohur per t’u antarsuar ne OKB.
Prandaj ne lidhje me kete pike u bej thirrje drejtuesve shqiptare te fese Islame, e asaj Katolike qe te bejne presion mbi shtetet arabe, dhe atij te Vatikanit qe ta njohin sa me shpejt te jete e mundur shtetin e ri te Kosoves.
 Me njohjen e Shtetit te Kosoves ato kryejne nje detyre te shenjte para Zotit sepse Kosova e meriton, dhe e dyta do paguanin borxhin qe na kane.
     Kete do ja kerkoja se pari Vatikanit duke vene ne levizje edhe ambasadorin tone atje, t’i thuhet hapur; na kthe borxhin qe ta dhame ne populli shqiptar me Gjergj Kastriotin ne krye. Sepse po te mos ishte qendresa jone kunder turqve ju vatikansat sot do te ishit me callma te bardhe te islamit ne koke.
Ndersa shteteve arabe t’u behet e ditur se 25 kryeveziret me kryesore qe e perhapen islamin anekand botes ishin shqiptare. Ne rast se ju e ndjeni vete ma te aferm me sllavet se sa me neve, atehere ne po largohemi prej kesaj feje dhe po kthehemi ne origjinen tone, pra ne  Paganizem.
Ndersa Presidentit te shtetit Shqiptar, parlamentit, dhe Qeverise u kerkojme qe ne nderim te vepres se Nolit te zbatojne statutin e vitit 1936 te Autoqefalise, statut i dekretuar nga Mbreti i Shqiptareve Zogu-I ligjin e miratuar ne vitin 1936 per kishen autoqefale shqiptare.
 Te nderuar motra e vellezer, zonja e zoterinj, Ky shekull eshte shekulli i shqiptareve, por neve kemi akoma pune per te bere. Neve se pari na duhet te harmonizojme politiken e jashtme kombetare,  ne menyre qe ajo te mos mvaret ne dore te individit qofte minister, k/minister apo president. Per eshte koha te krijohet Instituti Gjeopolitik kombetar me pjesemarrjen e specialisteve nga Shqiperia, Kosova, Cameria, Maqedonia, Malsia, Presheva etj, dhe te dilet me nje platforme  te perbashket kombetare.  Eshte koha qe te nisim dhe te luajme me shume kujdes kartat e Nastradamus.
Puna jone do ta arrije qellimin e saj atehere kur te gjitha tokat shqiptare te shperndara ne kater vilajete do te bashkohen ne nje shtet te vetem. Vetem keshtu de te cohet ne vend amaneti i Nolit dhe Rilindasve te tjere, dhe vetem keshtu do to vihet ne vend padrejtesia qe i beri Europa popullit shqiptar.
Lavdi jetes dhe vepres se Fan Nolit,
 U befte se shpejti Shqipria Etnike,
Te gjithe te bashkuar.
Ne nje gjuhe me nje shtet
ne nje komb me nje mbret.
 
*Studiues, Anetar i Akademise Shqiptaro- Amerikane te Shkencave