Qazim Shehu: Lidhja e Shkrimtarëve të Kosovës përuron dy libra të shkrimtarit Ruzhdi Jata

LIDHJA E SHKRIMTARËVE TË KOSOVËS, PËRURON DY LIBRA TË SHKRIMTARIT RUZHDI JATA

NGA QAZIM D. SHEHU

Para ca ditësh u përuruan  në  Prishtinë nga Lidhja e Shkrimtarëve të  Kosovës dy libra të  prozatorit Ruzhdi Jata, përkatësisht vëllimi me tregime “Burrat e Motit” dhe romani “Trafikantët”.

Së  bashku me autorin, aktivisten  Kadime Jata, krijuesin dhe kulturologun Imer Domi, lexuesit e apasionuar Afrim Billa dhe Selman Billa, dhe unë, redaktori  i këtyre librave, u nisëm herët drejt Prishtinës.Udhëtimi drejt Prishtinës mbart një  emocion të  veçantë  jo vetëm për faktin se po shkon drejt një  kryeqyteti tjetër të  atdheut, i cili është  koka tjetër e shqiponjës që  vëzhgon hapësirën e lirisë, por edhe pse kosovarët i marrin seriozisht dhe me përkushtim veprimtari të  tilla dhe dinë  t`i menaxhojnë  e nxjerrnin mirë, çka tregon se mund të  mësosh prej tyre.Së  pari dhe gjëja më  e thjeshtë, është  se ata e kanë  lexuar librin për të  cilin do të  flasin, ose nuk flasin.

Në  Prishtinë, në  një  pallat të  lartë, i quajtur “Kulla e zotnisë ”, mbi një  kodër disi të  rrafshët e me shenjat e një  ndërtimi të ri të  pallateve, atje ishin zyrat e   LSHK të  Kosovës, në  katin e dytë,  ku na priti kryetari i saj, profesor doktor Shyqyri Galica, si dhe krijuesi, poeti e prozatori dhe njëherit analisti, Xheladin Mjeku.

LSHK kishte një  sallë, zyra, bibliotekë, të  gjitha të  mirëmbajtura dhe që  pasyronin një  mjedis të  këndshëm.Nga aty kundroje Prishtinën, një  fragment të  saj, sepse Prishtina është  ndërtuar mbi kodra e mbi rrafshe që  ndërpriten nga luginëza të  vogla, por tani me ndërtimet e shumta ajo po shtrihet drejt fushës ku betoni e kafshon atë  pa mëshirë, siç  po ndodh e ka ndodhur më  herët edhe në  Tiranë …

Takimi me krijues të  panjohur bëhet shpejt i njohur, sepse këtë  ta mundësojnë  rrjetet sociale.Kjo ndodh me Shyqyri Galicën, Xheladin Mjekun dhe veçmas me Flora Brovinën, këtë  grua-heroinë, e cila është  quajtur  me një  titull honorifik”nëna e fëmijëve të  Kosovës”jo vetëm  prej punës së  saj si pediatre, por edhe prej mbrojtjes që  ajo u ka

bërë  njerëzve në  Kosovë  në  kohë  të  vështira.

Në  fillim, u “trembëm “ nga mungesa e njerëzve, por fiks në  orarin e caktuar salla u mbush, atmosfera u ngroh dhe filloi diskutimi i dy librave të  zotit Jata.

(Krijimtarinë e Ruzhdiut e ka ndjekur më herët edhe gazetari  i vjetër i Prishtinës, Mon Beqiri, me  vëmendjen ndaj shkrimtarëve të Diasporës, ndërsa kolegët e Ruzhdiut, që jetojnë me të në Londër, Xhevat Morina dhe Abedin Bajraktari, gjithashtu kanë qenë të pranishëm  në përurimin e librave të tij në Tiranë).

Në  fjalën e tij, Shyqyri Galica, e quajti Ruzhdi Jatën një  rrëfimtar të  fuqishëm të  jetës, një  zë  i mërgimtarit, i cili nuk e harron vendlindjen  dhe jo vetëm me kthimet e tij të  herë  pas hershme, por edhe në  temat që  ai rrok, dhe i këtij mendimi ishte edhe studiuesi Xheladin Mjeku, si dhe gazetarë, shkrimtarë, studiues e poetë,  deri te Flora. Brovina, e cila u shpreh me dhimbje për realitetin e sotëm shqiptar për rënien e natalitetit dhe emigrimin.

Letërsia e Jatës, si letërsi e angazhuar, prek pikërisht çështjen e mprehtë  të  emigrimit, po në  këtë  vazhdë   kjo çështje nuk renditet në  aspektin statistokor, por si realitet artistik me theksa të  fortë  aktualë .Sidomos romani i tij “Trafikantët”, trajton një  subjekt të  dhimbshëm dramatik, gati tragjik, ku një  vajzë, për të  shkuar ilegalisht në  Angli, bie pre e trafikantëve shqiptarë,  të  cilët ndonëse e ishin paguar për të  siguruar  rrugëtimin e sigurt të  saj dhe çuarjen në  destinacion, e mbajnë  atë  peng për qëllime fitimi, gjersa vajza arrin të  shpëtojë  dhe të  rehabilitohet nga institucionet e shtetit anglez.

Diskutantë  të  tjerë  si: Ymer Domi, Selman Billa, e veçuan këtë  fakt, por më  së  shumti redaktori i librit theksoi se përmes kësaj fabule të  trishtë, autori Ruzhdi Jata arrin të   jetësojë  një  narrativë  e cila përcjell me lakonizëm ngjarjet, epsidodet, po kështu, arrin të  ndërtojë  e të  respektojë  elementët e një  subjekti, të  cilat montohen në  kohën e duhur artistikisht.

Ruzhdi Jata ka një  prozë  jetësore, mbushur me bulëza jete, me një  ritëm rrëfimor të  kënaqshëm, një  prozë  pa teprime  përshkrimesh të  gjata psikologjike, por gjithë  efekti psikologjik përftohet prej tërësisë  rrëfimtare.

Edhe pse prej vitesh jeton në  Londër, ai i njeh bukur –mirë  mjediset e Tiranës, sidomos rrethinat e saj me të  ardhur të  pas viteve nëntëdhjetë .Kjo se ai ka mërguar si shkrimtar i formuar dhe kontaktet nga kthimet në  atdhe ka ditur t`i mbajë  të  gjalla e t`i freskojë  gjithnjë  permes udhëtrimesh.

Karakteret e personazheve vizatohen mirë  me detyaje të  zgjedhura përmes veprimit të  tyre, asaj çka bëjnë  dhe kjo i jep prozës së  tij një  mundësi filmike.Gjuha e kursyer dhe shkriftësia e rrëfimit është  një  tjetër anë  e stilit të  tij me të  cilin procedon bukur dhe me masën e duhur të  rrëfimit.

Duke  u ndalur pikërisht në  këto vlera, përveç  redaktorit që  foli për to, edhe diskutantë  të  tjerë  iu sollën atyre me dashamirësi, duke  theksuar se librat e Ruzhdi Jatës të  imponojnë   në  mënyrë  të  tillë, se, ndërsa i fillon t`i lexosh, ato nuk të  lëshojnë  pa i lexuar, dhe kjo në  mënyrë  të  natyrshme, me forcën e artit që  kanë .

Libri  tjetër me tregime”Burrat e motit” sjell me kënde të  tjera të  vështrimit estetik, një  kohë  të  shkuar që  ka të  bëjë  me fëmijërinë  e autorit.Këto tregime të  ngjallin interes për mjediset e fshatit verior të  Kukësit, për mjediset e asaj kohe, punën, varfërinë, dinjitetin, ndershmërinë, vizionin e kufizuar, por jo mungesën e dëshirës për ta zgjeruar vizionin, për fatkeqësitë  natyrore etj.

Temat dhe motivet janë  interesante, përjetimet e gjalla dhe emocionuese që  përcillen përmes një  frymë  lirike, që  u jep këtyre tregimeve një  romantizëm të  kohës, por përmes idilit të  një  jete të  thjeshtë, autori zbulon herë -herë   edhe pamje të  rënda të  një  realitit të  ngushtë, e të  gjitha këto përmes rrëfimeve ngjethëse  e dramatike.

Romani”Trafikantë t” dhe vë llimi me tregime”Burrat e motit” si dhe dy librat e rinj me prozë  që  Jata i deklaroi në  fjalën e tij, dëshmojnë  për profilin origjinal të  një  shkrimtari të disaporës së  re shqiptare në  Londër, për një  prozator të  pjekur që  lëndën dhe përvojën jetësore që  e ka jo të  pakët, di ta transfigurojë  në  imazhe artistike që  lënë  mbresë  duke transmetuar mesazhe të  kohës, por edhe njerëzore dhe universale në  ndërveprimin ideor përcjellës të  kohërave me njëra-tjetrën.

Shqiptarët, që  Prishtinën dikur e kanë  njohur përmes “Radio Kukësit” dhe “Radio Prishtinës”, tani po e njohin përmes kontakteve të  gjalla dhe ky është  një  fakt domethënës.

Në  fjalën e tij, Jata e  theksoi këtë  fakt duke falenderuar pjesëmarrësit për kohën e tyre, diskutantët, dhe shpalosi planet e tij krijuese  dhe me botimin e librave të  rinj, ky takim i bënte një  ftesë  të  heshtur e të  posaçme për një  takim të  dytë  në  promovimin e librave të  ardhshëm.Ai iu përgjigj shumë pyetjeve të pjesëmarrësve  mbi librat e tij, krijimtarinë e krijuesve të diasporës, si dhe shqetësimet që kanë ata për indiferencën e institucioneve gjegjëse, si në Tiranë, edhe në Prishtinë.

Lidhja e Shkrimtarëve të  Kosovës i mban kontaktet e saj me shumë  shkrimtarë  të  Shqipërisë  dhe të  Kosovës, me asosacione të  tilla, si me  aktivitetin poetik”Pena Budiane” e shoqata të  tjera në  Durrës, në  Vlorë  e kudo, pa iu shmangur ndonjë  bashkëpunimi të  ri dhe duke e mirë pritur atë, po kështu ajo organizon edhe Festivalin “Drini Poetik” më  dhjetë  qershor të  çdo viti.

Takime të  tilla kthehen në  ngjarje kulturore, kur ato organizohen mirë, me seriozitet dhe dashamirësi, siç  ishte i tillë   edhe ky takim përurues për dy libra të  shkrimtarit Ruzhdi Jata:”Burrat e motit” (tregime), dhe “Trafikantët”(roman).Këtë e dëshmoi edhe RTK, që  e  transmetoi këtë aktivitet në edicionin qëndror të lajmeve, falë filmimit dhe tekstit të shkruar nga gazetari I RTK-së, Zenel Hajrizi.