Kulturë
Ndue Dedaj: Njeriu prej druri
E shtune, 10.02.2024, 07:53 PM
DRURI PREJ NJERIU
Tregim
NGA
NDUE DEDAJ
Tili,
siç e thirri më pas vajza e sallonit të bukurisë, me emrin e të dashurit të saj
të emigruar e të harruar prej pesë vjetësh, befas u rebelua duke i lënë të
gjithë pa mend…
Kalova
rininë këtu si mos me keq, në këtë vitrinë të pluhurt, pa ma varur askush. Këto
bukuroshe që shesin plaçka apo u bëjnë paruke zonjushave në kthinën matanë, u
buzëqeshin të gjithëve, ndonjë djaloshi të pashëm i shtrëngojnë dhe dorën me
përkdhelje a i hedhin krahun, njëra madje puthet me një zotëri në sytë e mi,
kurse unë rri këtu si vuv...
Kështu
mendonte atë ditë krijesa e drunjtë! E jo vetëm filloi të mendonte, po dhe zu
të merrte frymë, për çudi duke ndjerë një forcë të paparë në gjymtyrë, sa ishte
gati jo vetëm të luante duart dhe këmbët po dhe të vraponte. Bukuroshja e
radhës e kishte kyçur dyqanin duke ulur qepenët e rëndë dhe kishte fluturuar në
krahët e një djaloshi elegant nëpër shëtitoren e gjërë llamburitëse. Vetëm një
çerek ore më vonë në shtëpinë e pronarit ra telefoni. “Dyqani juaj është
thyer…” Pronari që mbërriti në çast aty, vuri re se qepeni ishte ngritur dhe
xhami nuk ishte thyer por hequr me dorë dhe një kostum ishte i hedhur mënjanë.
Nuk u besoi syve. Ishte kostumi që e kishte pas veshur manekini, i cili nuk
ishte aty… Të ishte thyer dyqani vetëm për të marrë një manekin? S’ishte e
mundur. E kujt mund t’i hynte në punë një skelet me shëmbëllimin e një njeriu?
Pau dhe njëherë në dyqan andej e këndej, por asgjë nuk kishte lëvizur. As në
sallonin e bukurisë ngjitur. Erdhi dhe shitësja bukuroshe, flokëtarja
simpatike, gjithë vajzëria e atyre dyqaneve. Ajo që e kishte mbyllur dyqanin
pak më parë nuk po kuptonte asgjë. Pronari ishte në medyshje në duhej njoftuar
apo jo policia. Ta njoftoje, ç’tu thoje atyre të policisë? Që të ishte
arratisur manekini?... Të mos e njoftoje si rast, nuk dihej se ç’mund të
ngjiste më vonë, kur gjithçka kishte ndodhur në kulmin e lëvizjes dhe të
gjallërisë së kryeqytetit…
Nuk
vonoi e sirenat e policisë e thyen qetësinë e mbrëmjes.
Kishte
ngjarë e pangjashmja, ajo që askujt nuk i shkonte ndërmend, as hetuesve që
nisën të hetonin çështjen, që dikush prej tyre e gjeti interesante ta quante
“Manekini”. Panë në skedat e policisë, për ndonjë hajdut të asaj lagjeje, por…
*
Tili,
fill pasi ishte mbyllur dyqani nga zonjusha mospërfillëse, që s’kishte patur
mirësinë t’i thoshte as një “natën e mirë”, s’kishte pritur më, por kishte vënë
në veprim mënjëherë planin e arratisjes, kishte zbërthyer me duart e ngathura
pullat e kostumit, kishte hequr me vështirësi xhamin dhe i mbytur në djersë
kishte mundur të ngrinte lart qepenin, i cili lëshoi një gërvimë therëse.
Thuajse askujt nuk i bëri përshtypje gërvima e qepenit, pasi ishte tamam koha e
uljes së tyre gjithandej, ngaqë kishte ardhur ora e mbylljes së dyqaneve. Para
se të hidhte këmbën e mpirë jashtë, kishte hedhur në krah një çantë me ca rroba
verore, hequr diku në raftin e fundit, një palë pantallona të shkurtëra, një
triko e ca të brendshme.
Pa
rënë në sy, se vendin e njihte me sy mbyllur, ngaqë shërbente prej disa vitesh
aty, hyri nga mbrapa pallatit, doli në një rrugicë që nuk rrihej shumë, u vesh
diku në një qoshe dhe u përzie me kalimtarët që kishin filluar të rralloheshin,
duke i bishtnuar dhe semaforit përballë, ku mund të dilte në pah pa qenë
nevoja. Dredhoi në një rrugicë tjetër dhe mori andej nga jugu i kryeqytetit.
Sado që përpiqej, ecja e tij ishte e ngathtë, e kontraktuar, si ecje sportive,
ashtu si dhe veshja e tij ishte biçim sportive. Zakonisht tipa të tillë nuk
binin as në sytë e policisë, pasi merreshin për sportistë, që venin a
ktheheshin nga stërvitjet. Kokën e kishte mbështjellë nën një kapë me strehë të
madhe, që e bënte më të besueshëm qenien e tij sportist. “Ka qenë duke u
stërvitur në ndonjë palestër”, do mendojnë ata që më shohin. Po për pak e
kaploi frika, sa nuk i ra të fikët. Po sikur ndonjë patrullë policie, ndonjë
“Shqiponjë”, nga ato që lëviznin me shpejtësi, ta pikaste se ai ishte i
dyshimtë me atë ecjen e tij për të qeshur e për të qarë?
“Ky
rondokop në palestër? Nuk e sheh që qenka kockë e lëkurë? Ej, ti qytetar…
letërnjoftimin!” “Ha-ha-ha… Ik mor jahu, me kë e ke! Unë, tironas denbabaden,
që nga koha e Sulejman Pashës, e ti më kërkon pasaportën?!”
I
shkrepi të kërkonte atë bukuroshen e dyqanit, që kishte ikur pa i thënë as
“natën e mirë”. Me siguri duhej të ishte në ndonje cep të Liqenit duke bërë
dashuri. Dhe hapat si e pa u ndierë po e çonin andej. U përvodh si një hije në
morinë e rrugicave që bëheshin gjithnjë e më të errëta. Syri i zinte çifte të
dashuruarish që kredheshin ëmbëlsisht në njëri - tjetrin. Nguli vështrimin diku
në rrezë të Parkut se mos ishte ajo bukuroshja e lokalit të tij. Por jo. Nuk
kishte qenë ajo. Iu afrua një pishe, ku ishte një zgavër si stol. Nuk priti po
ra përnjëherësh aty i dërmuar. Iu rrotullua qielli para sysh…
U
përmend nga zëri i një femre që nuk ia shquante fytyrën në atë gjysmerrësirë.
“Ajo” mendoi dhe u përpoq t’i kujtonte emrin.
“Tili?”
ia bëri femra që rrinte përballë në gjunjë.
“Tili”,
përshpëriti ai lehtë. “Unë jam Tili? Po unë nuk di që të kem një emër! Kush je
ti?”
“Kush
jam unë! S’më njeh, more qyqar? Po mua më njeh gjithë Tirona tash… Shpresova se
je Tili im, që kam një shekull pa e parë… Që kur vajti andej… U bënë tre vjet…
Në Selanik thonë se është… Ndoshta ka dashnore… Kurse ti qenke ai Tili tjetër,
pa mish dhe gjak…”
“Nuk
di unë nga punët tuaja! Mos më pyet! Po ti e pe atë… B-u-k-u-r…? Atë, pra, të
dyqanit…
“Ajo
jam unë!”
“Si?”
“Prandaj
të njoha… që je Tili. Ne gjithë kohën jemi bashkë. Po ti si munde të vish gjer
këtu? Unë e pashë qe ti nuk ishe… pronari lajmëroi në polici dhe po të
kërkojnë…”
“Nuk
ka problem… Do më japin një dru të mirë dhe do më kthejnë prap atje te dyqani.
Pronari prap do më pranojë aty në vitrinë, s’ka ku gjen më të mirë… Ai është i
pashpirt dhe një i pashpirt si unë i duhet…”
Ajo
pa habitej me fjalët e tij.
“Në
këtë botë të vdekurit bashkë e të gjallët bashkë”, tha ajo.
“Nuk
të kuptoj… ne jemi të gjallët apo të vdekurit?”
“As
njera, as tjetra.”
Tili
nuk po kuptonte asgjë nga fjalët e asaj femre. As fytyrën nuk ia shquante mirë.
“Ajo dukej aq e gëzuar, kur dilte me atë djaloshin elegant, aq e lumtur… Po
tani pse nuk është me të?” Ta pyeste, e kishte mësuar aq gjë, se nuk duheshin
futur hundët në punët e botës. U struk dhe më tepër në zgavër, ndjeu frikë. Ajo
iu afrua dhe gjunjët e saj prekën gjunjët e tij, po ai nuk ndjeu asgjë.
2004