Prend Buzhala: Rruga deri në fund të botës

Prend BUZHALA:

RRUGA DERI NË FUND TË BOTËS

(Tregime me pak fjalë)

E di mirë këtë rrugë. Ajo na çonte nga vendlindja ime deri në fund të botës.

1.

Isha fëmijë gjatë luftës. I mbaja në mend kthesat, përpjetëzat,  malet, lumenjtë, vendbanimet. Më kujtoheshin edhe ata që dilnin nga kolonat e të dëbuarve dhe  alivanoseshin, i mbaja në mend vendet ku varroseshin ata që ndaheshin nga kjo jetë ose edhe të pushkatuarit.

Sa pikëlloheshim se po i lëmë shtëpitë të vetmuara, po aq gëzoheshim, sidomos ne fëmijët, se do të shohim vende të reja, se është dikush që do të na presë. Disa herë e pata pyetur gjyshin se ku po shkojmë dhe kush është ai që na pret. E përfytyronim pritësin si ndonjë dajë tonin, si një fqi që na pret me duar të hapura.

Në fund të botës po shkojmë! Në fund  atje  ka vetëm përbindësha, përgjigjej gjyshi, tejet i mërzitur, sikur të tregonte ndonjë përrallë reale...

Dikush tjetër ngushëllonte: dikush do të na mëshirojë në fatet tona, do të ketë mirëkuptim për frikën e ankthin tonë.

Kësaj i gëzoheshim: ka njerëz të mirë që do të kujdesen për ne.

Gjyshi vdiq gjatë rrugës. Arriti vetëm të thoshte se është i lumtur që po vdes në tokën amtare e jo në fund të botës. E varrosëm në mal, diku afër kufirit.

Deshi Zoti e ju të tjerët shpëtuat. Jeni gjallë. Për të gjallin ka shpresë e rrugëdalje, na ngushëllonin ata që gjendeshin afër nesh. Na ngushëllonin edhe kur shkuam atje, në fund të botës.

Edhe kjo botë shqip flitkan, i thashë nënës. Në vend të saj u përgjigj një plak tjetër: shqip flitet aty ku gjendet fundi i gjithçkaje.

2.

Edhe tash, kur po e marr për herë të dytë këtë rrugë për në mërgim, kanë kaluar më shumë se njëzet vjet. Tash po e kuptoj ndryshe atë shprehjen e pleqve për rrugën deri në fund të botës. Vetëm se tash ajo shprehje po pasurohej edhe me një tjetër: rrugë për në pus të pafund. Eh, gjatë luftës më merrte malli për shtëpinë time dhe, kur përfundoi ajo katrahurë, u kthyem edhe nga fundi i botës, fluturim. Sot, kur po e kërkoj nga largësia shtëpinë time, po më duket se po zhytem gjithnjë e më tepër në ankth, se po fundosem thellë e më thellë në humnerat e moskthimit. Ato humnera gjenden përnjëmend në fund të botës. Një parajsë që i ngjet ferrit. Është si një betim për moskthim të përhershëm. Ankthi, si ai i fëmijërisë, po më kaplon, më kap për fyti e po ma zë frymëmarrjen. Një frymëzënie që po më përkëdhel, po më merr përdore dhe po mi këndon këngët e fëmijërisë. Po më mbulojnë djersitja dhe turpi. Zemra tashmë është shndërruar në minë të kurdisur me sahat: tik-tak, tik-tak! Mina do të pëlcasë, në të vërtetë zemra-minë gati sa nuk ka plasur. Zemra-minë do të më vrasë e sikur më kërcënon: s'do të të lë të gjallë, përderisa e more rrugën deri në fund të botës!

Ishte një zë i njohur kërcënues, gjithë zemërim.

Në këto çaste po i shikoj yjet. Edhe ata po heshtin. Yjet zunë ta këndojnë një melodi që iu ngjet këngëve të dashurisë: ti më nuk ekziston! Ju më nuk ekzistoni!

Paj, do të ekzistojmë, pasi edhe në fund të botës ka një dorë që të mëshiron dhe të çon në këmbë, ia ktheva zërit të yjeve.

Një yll lëvizi dhe ma vizatoi një rrugë me dritën e tij.

(8 nëntor 2022)