| E shtune, 16.07.2022, 05:11 PM |
Kosova dhe Dagestani
Shkruan
Fahri Xharra
Të
bëjmë një krasim në mes nesh dhe Dagestanit, do të shihni se kemi pak ndryshime
. Nëse e vazhdojmë këtë rrugë do të jemi shumë të ngjajshëm edhe pse na ndajnë
mijëra kilometra.
Rusia
investon vet dhe kërkon ndihmë nga shtetet arabe që të“zbutë “ një popull që
kurrë mos të këkojnë më shumë. Serbia nëpërmjet Turqisë dhe vendeve arabe
investon tek ne që ne si të tillë të humbasim simpatinë e Europës dhe një ditë
Europa t`i thotë : Vetëm Serbia mund ti zbutë këto mbetje “t`sjellura nga
osmanët pas bitit 1389 “( nga referati I hasan Kaleshit )
Cili
është Dagestani:” Që nga kohërat e lashta, Dagestani ka qenë i njohur në
Kaukazin e Veriut për të qenë një zonë fetare. Para revolucionit të vitit 1917,
më shumë se 1700 xhami të zakonshme mund të gjendeshin në Dagestan, si dhe 356
xhami "katedrale". Në funksion ishin 766 shkolla (medrese) në të
cilat punonin më shumë se 2500 mullahë dhe kadi. Në vitet e regjimit sovjetik,
shumica dërrmuese e xhamive u mbyllën, shumë dijetarë (alimë) myslimanë u
ngacmuan dhe mësimi i gjuhës arabe ishte i ndaluar. Por në vitet 1970 dhe 1980,
jeta fetare tashmë po ringjallej. Në vitin 1987, në territorin e Dagestanit
kishte 27 xhami aktive.”
“Ajo
që ndodhi në vitet 1990 mund të quhet një "rilindje fetare": në të
gjithë Dagestanin, komunitetet muslimane (xhama'atet) u restauruan, xhamitë u ndërtuan
ose rinovuan dhe u hapën medrese, institute dhe universitete muslimane. Deri në
shtator 2003, Republika e Dagestanit kishte regjistruar 1091 xhami
"katedrale", 558 xhami të zakonshme, 16 universitete dhe kolegje
islame, deri në 141 medrese dhe 324 shkolla të bashkangjitura me xhamitë.
Shumica e myslimanëve dagestanë i përmbahen Islamit tradicional Sunit sipas
shkollës Shafi'i. Islami lokal ishte thellësisht sufi, siç pasqyrohet në
Dagestanin e sotëm në formën e katër tarikateve (rendet sufi): Naqshbandiyah,
Shaziliyah, Jazuliyah (një degë e rendit Shaziliyah) dhe Kadiriyah.”
Dagestani,),
zyrtarisht Republika e Dagestanit (rusisht: ?????????? ????????, , është një
republikë e Rusisë e vendosur në Evropën Lindore, përgjatë Kaukazit. deti
Kaspik.
Republika
mbulon një sipërfaqe prej 50,300 kilometrash katrorë me një popullsi prej mbi
3,1 milionë banorësh, me më shumë se 30 grupe etnike dhe 81 kombësi..
Sheiku
më me ndikim i Dagestanit për momentin është avari Said Efendi i Chirkey. Ai
konsiderohet një Sheik Kombëtar i Dagestanit. Ai mëson sipas tre tarikateve:
Nakshbandiya, Shaziliya dhe Jazuliya. Para se të bëhej sheik, ai ishte një bari
i thjeshtë. Sot, muridët (pasuesit) e tij janë në kontroll të Shpirtërorit
Administrata e muslimanëve të Dagestanit, transmetimet e radios dhe
televizionit mysliman dhe revista periodike myslimane. Edhe pse në mesin e
ndjekësve të Said Efendiut ka përfaqësues të grupeve të ndryshme etnike, avarët
janë dukshëm mbizotërues. Myftiu i Dagestanit, avari Ahmad Haxhi Abdullayev,
është gjithashtu një murid i Said Efendiut. Jo vetëm që ata kontrollojnë
Administratën Shpirtërore të Muslimanëve të Dagestanit, e cila luan një rol të
rëndësishëm politik; ato janë të lidhura ngushtë edhe me strukturat shtetërore
të Dagestanit.
Në
fillim të viteve 1990, u bënë përpjekje për të krijuar borde myslimane për
secilën nga bashkësitë e veçanta etnike në Dagestan. Kumyks, Dargins dhe Laks
morën hapa për të formuar administratat e tyre. Procesi u ndal në shkurt 1994,
kur Sovjeti Suprem i Dagestanit vendosi që duhet të kishte vetëm një
administratë islamike për republikën, siç ishte rasti gjatë epokës sovjetike.
Që atëherë, Administrata Shpirtërore e Muslimanëve të Dagestanit (SADM) ka
kontrolluar (ose është përpjekur të kontrollojë) të gjitha aktivitetet e
xhamive të regjistruara (xhamitë sunite për shumicën e tyre dhe xhamitë shiite
për pakicën shiite).
Salafizmi
u shfaq në Dagestan në fund të viteve 1980. Dy degë ose prirje mund të dallohen
midis selefëve dagestanë: një radikal dhe një i moderuar. Nga gjysma e dytë e
viteve 1990, dega radikale kishte adoptuar një strukturë më formale dhe u quajt
"Xhemati Mysliman" (komuniteti Mysliman). Udhëheqësi shpirtëror dhe
përfaqësuesi kryesor i këtyre myslimanëve radikalë (të ashtuquajturit "vehabitë"
siç quhen në Kaukazin e Veriut) është Bagauddin Muhammed [5], një Khvarshin
etnik [6] i cili u shpall "Amir i Xhematit Mysliman".
Në
një masë të madhe, besimet e "Xhematit Mysliman" u vunë në praktikë
në 1997-1999 në fshatrat Karamakhi dhe Chabanmakhi, të vendosura në rajonin
Buinaksk në pjesën qendrore të Dagestanit. Shumica e banorëve të fshatrave
pranuan ideologjinë e kësaj lëvizjeje radikale dhe komuniteti lokal mysliman (i
cili kishte xhaminë e tij në fshatin Karamakhi) u bë një republikë e vogël
"vehabiste", d.m.th. "roja e përparuar e Islamit radikal në
Dagestan. ” Të rinjtë në kërkim të "islamit të pastër" u dyndën në
këto fshatra nga i gjithë Dagestani dhe nga republikat e tjera të Kaukazit
Verior. Ndërsa fshatarët e respektonin Bagauddinin si autoritetin e tij moral
dhe ideologjik, ata e shikonin Khattabin si autoritetin e tyre ushtarak.
Khattab
mbeti më i popullarizuari me myslimanët radikalë dagestanë. Khattab ka lindur
në vitin 1969 në Ar’ar në veri të
Arabisë Saudite. Emri i tij i vërtetë ishte Samir al-Suweilim. Kur ishte 18
vjeç, ai shkoi në Afganistan, ku fitoi përvojën e parë të konfliktit ushtarak.
Më pas, ai u transferua në fshatin Karamakhi të Dagestanit, ku u martua me një
vajzë vendase. Nga fillimi i vitit 1995, Khattab ishte në Çeçeni, ku gradualisht
u bë një nga komandantët ushtarakë më me ndikim.
Në
fillim të viteve 2000 ishte radha e gjeneratës së ardhshme: të rinjve që
tërhiqeshin nga salafizmi radikal mysliman. Lëvizja tashmë e rinovuar mori
mbështetje të konsiderueshme nga xhematet ushtarake, të cilat filluan të
formohen në republikat myslimane të Rusisë në Kaukazin verior, përfshirë
Dagestanin, dhe ndihmuan në forcimin e lëvizjes Salafi.
Këta
përbëheshin nga myslimanë të rinj radikalë, të cilët, megjithëse të paktë në
numër, ishin rreptësisht të disiplinuar dhe të organizuar mirë. Xhematët e
militarizuar ishin pjesë e një fenomeni të njohur si "Islami
politik", ideologu më i dukshëm dhe më i spikatur i të cilit në fillim të
viteve 2000 ishte Yasin Rasulov, i diplomuar në Universitetin Shtetëror të
Dagestanit.
Që
nga shpërbërja e Bashkimit Sovjetik, ka pasur një ringjallje islamike në rajon,
dhe deri në vitin 1996 Dagestani kishte 1670 xhami të regjistruara, 9
universitete islamike, 25 medrese, 670 mektab, dhe vlerësohet se "gati një
në pesë dagestanë ishte i përfshirë në islamikë.
Sot
ne Dagestan janë 3,000 xhami, 3500 kadi ( juristët e sheriatit ) dhe institutet islamike janë duke u fryrë dhe
medrese janë duke u shtuar.
“Që
ILIRET DARDAN të braktisin vendin e
tyre, duhet me çdo kusht dhe me çdo mënyrë, t'ua nxijmë jetën!
Të
arrijmë deri këtu, së pari duhet tu mohojmë origjinën ilire epiriote
dardane dhe tu vrasin krenarinë ilire
, tu shkatërrojmë vatrat dhe tu
ngatërrojmë emrat, tu njollosim emblemat dhe tu fshijme simbolet e lashta ilire
, duhet domosdoshmerisht, t’i bejmë që të bjerrin gjuhën dhe zakonet e tyre,
njëkohesisht tu rrëmbejmë gjithçka që kanë te lashte ILIRE ta pervesojme ne
Dhe
t’i lëmë pa miq rreth e rrotull, derisa ata te urrejne dhe mosdurojne
njeri-tjetrin e perfundimisht të mohojne vetveten! Të finalizohet kjo platformë
duhet domosdoshmërisht, që antishqiptarizmi të jetë filozofia dhe deviza e
vetme e shtetit tonë! Mos harroni se mosqënia e Shqiptarëve është vetegzistenca
e kombit Serb.(Vaso Çubrioloviq-akademik serb)”
Dardania
nuk është Dagestan !