Kalosh Çeliku: Xhadia

XHADIA

NGA KALOSH ?ELIKU

E kam thën? gati gjith? jet?n nëpër shkrime publicistike dhe libra. E p?rs?ris edhe nj?her? n? k?t? shkrim parashikues për Ditën e Nesërme. Maqedonia e Veriut ka m?kate ndaj shqiptar?ve, q? nuk i lan? dot as Vardari. Edhe at?: q? nga koha “e artë” komuniste. At?her?, kur ish Jugosllavija k?t? Nuse e mbulonte me duvak dhe e nxirrte n? mes t? L?m?s ta heq vallen me dajre. Cucat duke kënduar cop? - cop? i b?nin dajret. Krushkat sa mundeshin hudhnin sheqerka t? larm? mbi koçi. Fëmijët, turreshin njëri përmbi tjetrin t’i mbushin grushtat. Babai, e nxirrte mauzerrin nga hatullat dhe shkrepte pushk?. Edhe n? l?m?n ton? m? n? fund zbriti Nusja me pashterk? t? kuqe. Askujt nuk i kishte shkuar mendja se k?t? Nuse, pasi ishte thyer rrota e koçis? mes maleve, na e kishin nd?rruar komitat. Tjetër Nuse na kishin futur në koçi. I pari e hetoi dh?ndrri, nat?n e martes?s kur ia kishte hequr duvakun nga koka n? dhom?, përpara se ta rrëzojë në shtrat. Aty p?r aty, e kapi mac?n q? posa i hyri nga dera p?r fyti ta shqyej cop? - cop? me dor? para syve të Xhadisë. Nusja, kur e pa buz?qeshi, dhe i tha: është dashur me kohë, më herët ta bësh këtë veprim patriotik, mos e merr mac?n n? qaf?! Ama, vëllai tjetër e ka bërë këtë vepër trimërie natën e martesës, dhe e dëgjon gruaja edhe sot e kësaj dite. E di, vetëm ti je vonuar në veprime luftarake, i tha Xhadia.

P?rm?tep?r, dh?ndrri t? nes?rmen edhe e b?ri problem martese, tha: nuk ?sht? kjo ajo Nusja q? e pash? un? n? male. U mb?lodh?n e gjith? familja dhe u p?rpoq?n q? ta pajtojn? me fjalë, mezi e bind?n: megjithat?, na ka ardh? n? sht?pi. Edhe sipas tradit?s shqiptare nëpër shekuj, jo mikut q? troket te porta, po edhe armikut i hapet dera. E bind?n, m? n? fund dh?ndrrin q? k?t? Nuse ta fus n? sht?pi me gjithë rraqe.

Nusja, pasi u arrit? marr?veshja familjare kornizë, herët n? m?ngjes doli n? l?m? me fshis? n? dor?. E pastroi l?m?n fundekrye deri te kasolla. Edhe livadhin, ia largoi hedhurinat e shelgjeve. Erdhi te bunari n?n ftua, dhe i mbushi shtamat dhe ibrik?t plot me uj?. Dit?n e par? t? nus?ris?, hyri edhe n? magje. E gatoi buk?n, e ndezi zjarrin n? oxhak. Çerepin. Saçin me shpuz? ia v?ndoi p?rsipri buk?s. Herë pas here e zbulonte, hiqte me mashë saçin, mos i digjet buka. E poqi pogaçen. Edhe, na e shtroi sofrën.

P?rçudi, kjo nuk ndodhi edhe ditën e nes?rme. Nusja, filloi t? lazdrohet, pispilloset  përpara pasqyrës, n? mes t? dit?s ia fuste gjum?. Nuk e d?gjonte burrin, nuk e d?gjonte vjehërrin, nuk e d?gjonte vjehërr?n. I d?gjonte grat? e kojshive, llafazane. Gjith? dit?n e gjat? n?n hijen e lisit midis livadhit pinte çaj rusi dhe tirte llafe katundi: Filjana ka ikur nga sht?pia. Ajo, tjetra mbr?m? ia hapi der?n Shefketit me çizme. Partia, m? n? fund e martoi, ia gjeti nj? burr? me pantollona edhe asaj beqareshe plakë. V?rtet?, i shkojn? p?r dore pun?t e shkuesit N?n?s Parti nëpër dasma.

Jo, moj motra, nd?rhynte ajo tjetra, m? azganja. Partia nuk duhet t? merret me k?to pun?, po me politik? madhore. Burra e gra do t? gjejm? vet? nj? dit?, na ka dh?n? mjaft? Zoti. Lirisht, mund t? them me boll?k sa, kan? t? han? edhe qent? e rrug?ve. Askushi deri m? sot, nuk ka mbetur e as q? do t? mbes? pa u martuar, pa e gjetur nj? xhadi, burr? me brek?t mbi pantollona. E l?re m? ne “myslimanet” me ferexhe, q? i kemi n? disponim njer?zit e Allahut, hoxhallar?t. Vet?m, nj? hajmali p?r qafe, dhe e ke gati burrin, gruan besnike. Fati vjen vet?, si cjapi me zile te kasapi. V?shtir?, ?sht? sot n? k?t? koh? t? mbahet gruaja ose burri. Shkaku, se: gruaja ka shpenzime. E ka thënë këtë moti, Xha Cuti i Kërçovës.

Burra me brek?t mbi pantollona na ka dh?n? mjaft? Zoti. Po, ecni e gjeni nj? burr? me tirqi e xhamadan k?saj Nuseje xhadi. Kësulë të bardhë në kokë. Sahat me qystek p?r qafe. Nagant n? brez. Jo, nuk ka. Moti vdiq?n ato burra mejdani. Dor?n n? zem?r, ato na b?n? edhe shtet shqiptar. P?rndryshe, po t? ishte p?r ne patriotët e sotshëm, edhe sot e k?saj dite do t? ishim n?n Turqi. Serbi të Madhe. Burrat e sot?m, p?rdit? marrin nuse me lodra në Qeveri. Fatkeqs?sia: nuset e tyre, t? nes?rmen na dalin kurva. Halli?! Halli, Nusja, do burr?. Mir?, t’ia gjejm? edhe Nuses “me limona” nj? burr?. Edhe ia kami gjetur disa burra, po problem se Nusja jonë nuk di t’i mbaj? burrat. Ësht? xhadi. Ose, Nusja do t’i ndr?rroj burrat p?rdit?. I ka mbetur shprehi q? nga koha e komunizmit. Haptas, i do burrat q? n? Katund kan? vjedhur pula. Shkaku, se: ato burra edhe n? koh?n e sotme vjedhin edhe n? qytet, vet?mse jo m? pula, po popullin q? nuk ka as edhe brek? n? byth?. Tjet?r, ?sht? ajo se k?ta partizan? partiak, n?p?r institucionet e shtetit “t? p?rbashk?t” vjedhin me t? nj?jtat metoda t? katundit. Ose, siç thon? “intelektual?t e sot?m t? pavarur” në Universitet me nga dy - tri vende pune, vjedhin me metoda klasike dhe i z?n? t? nes?rmen policia me pel? p?r dore. Edhe i fotografojnë përpara kamerave televizive.

Nusja ende vazhdon t’i nd?rroj burrat. Her? me nj?rin, e her? me tjetrin kurvar. Gjith? jet?n e kaloi n?p?r duart e burrave. Edhe: ende nuk gjeti nj? burr? ta fus n? magje, t’i p?rkund djepat. E t? mos flasim t’i korr? arat, rr?z? Çuk?s me lisa.

Fatkeq?sia: ende jetime. Kopilat nat?n ua l?në shqiptar?ve pas dere. Shqiptar?t e martojn? k?t Nuse kurv? dhe e bartin der? m? der? me koçi. Edhe b?jn? dasma. Shkrepin pushk?. E zbresin p?r krahu n? l?m? me dajre. Valle heqin brez për brezi rreth bunarit. Edhe ujë i japin nga grushtat e një fëmije. E kotë, kur t? shohish, t? nes?rmen me gjith? paj? e ferexhen krah?ve, u ka ik? Nusja n? kojshi. Edhe n? k?t? das?m i ka plaçkit?, i ka g?rryer ende pa dal? drita. E ka gjetur nj? tjet?r burr? matan? gardhit me brekët mbi pantollona.

Dhe, p?rfundimi: Maqedonia e Veriut ec?n byth?prap? si gaforrja. Shqiptar?t nuk duhet m? k?t? Nuse xhadi ta fusin n? l?m?. Das?m t? b?jn? me shtat? pal? lodra. Maleve t? shkrepin pushk? si n? koh?n e Turqis?, Serbisë, dhe Jugosllavisë. Nuk ?sht? kjo Nuse q? i mjel? lop?t, i p?rvesh duart t? hyj? n? maxhe, korr? arat me drapër, t’i p?rkundë djepat me ninulla shqiptare.

Shqiptar?t, është koha tjet?r Nuse t? zbresin nga koçia n? L?m?…