Gëzim Llojdia: Shqipëri e lashtë

Shqipëri e lashtë

Kjo është një mundësi unike për të mësuar në lidhje me një art që, ndër të tjera, dëshmon për rrënjët evropiane të Gadishullit Ballkanik

Nga Gëzim Llojdia

Arti  figurativ shqiptar  i kohëve të lashta përpos magjisë së tij ka ngjallë interes atje ku ai është ekspozuar për publik të huaj. Nëpërmjet zbulimeve të shumta arkeologjike, në zona të ndryshme të vendit, janë gjetur qindra e mijëra qeramika, terakota, zbukurime ne metal etj, që u përkisnin fiseve ilire. Ky art dhe dora e artisteve  për fqinjët e përtej detit është një mundësi unike për të mësuar në lidhje me një art që, ndër të tjera, dëshmon për rrënjët evropiane të Gadishullit Ballkanik .Në muajin shkurt të vitit 2013 gazeta :Corriere dell  art  me një shkrim nga Maria Luisa Tibone filluar në faqen e parme me vijueshmërinë në faqen e dytë dhe me një mesazh thirrje qysh në hyrje të titullit

: Zbuloni Shqipërinë e lashtë”.Një imazh nga shprehja intrigues në shije arkaike; një fytyrë dhe një bust model dhe piktura të cilat aludojnë për një hyjni   e shekullit të gjashtë p.e.s, që mund të jetë Demetra: puna, mjaft unike për nga madhësia vetëm njëmbëdhjetë centimetra  e lartë, u zgjodh për të paraqitur  ne ekspozita "Thesaret e trashëgimisë kulturore shqiptare paraqitur  në katin e parë të Palazzo Madama Torino. Ekspozimi këtu  në fazën e tij të dytë pas asaj të Vittoriano në Romë dhe në rrugën e bordet është një  mesazh, që paraqet vepra duke filluar nga kohët parahistorike deri në shekullin e tetëmbëdhjetë.

Kjo është një mundësi unike për të mësuar në lidhje me një art që, ndër të tjera, dëshmon për rrënjët evropiane të Gadishullit Ballkanik. Rruga fillon me periudhën e neolitit të lashtë: vazo gjeometrike, antropomorfe dhe zoomorfe, idhuj, cilindër ose vula përfaqësojnë epokën e Bronzit të hershëm (III / II mijëvjeçarit të para Krishtit) gota dhe vazo nga format moderne të tregojnë aftësi artizanësh .

Autorja përmend jo vetëm moshën ,por ajo flet për  "nivel të lartë të mjeshtrave të qeramikës pikturuar. Ativities të tregtisë në kolonitë greke të bregdetit shqiptar është dokumentuar nga produktet  korintike të stilit, të importuara nga Atika në qytetin e Apolonisë . Nga armët dhe veshjet e luftëtarëve të bronzit të mesëm dhe të vonë Bronzit (XII-X shekulli. BC). Nekropol i Apolonisë  ka prurë mjaftë zbukurime prej bronzi që tregon shekullin e gjashtë ."

Shumë simpatike duket parada e anijeve: një me skenën e teatrit tregon maska komike dhe tragjike. E bukur dhe kurioze  janë dekoruar . Ajo vjen me shpejtësi të periudhës romake: nga Apollonia. Demosteni andaj koka e tij prej mermeri pranë asaj të Agripës. Rrjedh në urna gëlqerore dhe një paradë e bizhuteri, , një palë vathë dh përfundimin periudha e antikitetit të vonë dhe u hap Mesjeta. Këtu ekspozita ofron veprat më spektakolare dhe të çmuar.

Një bord të madhe horizontale e' Epitafit të Gilavenica, një flamur qëndisur prej liri në festimin e të premtes së  Mirë .Ajo përfaqëson Krishtin e shtrirë në një qefin. Trupi  i hedhur është projektuar me forma anatomike .Është një mbishkrimi  i qëndisur, epitafi, i cili kujton autorin,  spektakolare të ikonave, pothuajse të gjitha veprat e mjeshtrit të shekullit.X VI, Onufri. e kanë përjetësinë në të cilën tregojnë ikonografi për personalitet të  fshehur në ngjyra të ndritshme dhe të pazakonta, por që shkaktoj një botë  origjinale plot fantazi.