Adem Zaplluzha: Asnjë ushtarë prej dylli

ADEM ZAPLLUZHA

 

ASNJË USHTARË PREJ DYLLI

 

Një cikël me poezi nga Libri “Diku te një baladë”

 

Ne deshëm

Ose nuk deshëm

Sonte di t’i durojmë krakëllimat e korbave

Kjo frymë e egër malesh

Po ua shtrëngon shpirtin lisave

 

Sa qenkan të trishtueshme

Këto britma prej rrënjëve

Kush e vrau Hamletin

Kur netët vinin mbi krah korbash

 

Dymijë vjet kaluan

Nën urat e lumëbardhit

Dymijë gonxhe zambakësh të bardhë

Patën mbirë nga kujtesa

Nën kalldrëmet e çative të dhunuara

Dëneste dita e vrarë

 

2.

 

Pak më poshtë tej rrugicave

Përtypej kau i vjetër në hanin e rrënuar

Përtypej epoka te murishtat

Prej fjalëve të helmuara të kohës

Pikonte një lloj balsami

 

Shiu i tejdukshëm

Ua zinte frymën çative

Dy korba të bardhë

I shkruanin letër erës

Në shpirtra kambanash

Shiu qante fatet e ushtarëve

 

Istikamet dënesnin në gjysmë shtize

Nga trishtimi i lotëve

Thyheshin gurtë e murrmë

Thyheshin degët e akacieve

 

Vetëm zarfet e kaltra

Përshëndesin pëllumbat prej letre

Po kush do i lexoj fjalët e pashkruara

Në adresën e pasaktë të erës

Një gjethet prej balade

Njollosej me gjak istikamesh

 

Tani më ushtarët prej dylli

Nuk marrin frymë

Në këtë natë me plotë makthe  

Asnjë zog lajmëtarë

Nuk fluturon nëpër trishtimin e dallgëve

Prej dhembjeve e plagëve të erës

I ndihej gjëma e  tokës mëmë

 

 

SI KALI I EGËR HINGLLONTE SËPATA

 

Nuk e kam më aq të qartë

Se nga doli zëri i dheut

Tej luadhit të kallur nga etja

Kullote një dele plakë

 

Ogiçi brithyer

Me mallëngjim i përtypte kujtimet

Në flokët e thinjura të nuseve

Trishtueshëm qante era

 

Ishte një kohë e lig

Nga retë derdhej shiu i brymtë i plagëve

Te mjegullat e zeza

Kishin filluar të mbinin myshqet

 

Një grusht kërpudha

Mbante në dorën e majtë një loke e moshuar

Kurse në të djathtën

Një gjethe të tharë dafine

Qeshte thinisht me jetën e saj të shkulur

 

Ishte dita e parë e vjeshtës

Kërcitnin drurët në mal

Si kali i egër hingëllonte sëpata

Hingëllonin lisat nga një dhembje kuajsh

 

 

NJË BRETKOSË TE SHEVARËT

 

Qe disa shekuj me radhë

Po e përjetojmë varfërinë e hapësirën

Në syrin e gjelbër të barit

Të shkrumbuar

Mbinë luleshpatat e egra

 

Nga shtërzimet e papeshuar dita

Përjeton metamorfozën e parë të lindjes

Algat e murrme ndryshojnë ngjyrën

Gjelbërimi fshihet

Nën rrënjët e shkurreve të mbamendjes

 

Një shi me stërkala akujsh

Rrëshqet tej kambanës

Rrënohen muranat e kishës

Rrënohen shpirtrat

Dy zogj të vetmuar herë i shkyçin

E herë i ndezin qirinjtë te fanari

 

2.

 

Sa pak dritë paska kjo natë

Sa shumë mjegulla prej fluturave

Derdhen luginës së ujqërve

Një nënë e vetmuar

Mes gishtave të lagura të erës

Mban një kryq të dylltë

 

Po ikin posa të lindurit

Mëngjesi i fshinë lotët e ngrira të vesës

Një bretkosë te shevarët

Kush e di se për të satën herë

Përjeton ringjalljen e mjegullave

 

 

MBI FLOKËT E SHPRISHURA TË MBRËMJES

 

Kur ndërrohen stinët

Pema si një njeri melankolik

I lëshon degët në gjysmë shtize

Era  disi e turpshme

Shikon se si bien  e gjethet

 

Sonte bie çdo gjë

Edhe këto kristale acaresh

Këputen nga kujtesa e mjegullave

Yjet disi si të trullosur

I zgjasin duart dhe qeshin me shirat

 

Disa meteor të këputur

I kanë humbur të gjitha rrugët

Bredhin si qentë endacak

Teri kafshon dritën e parë të një llambe

Që ndizet në kujtesë

 

Frynë një erë e lehtë pranvere

I shkund fjalët e nuseve

Dhëndrit dalin te sheshi i zogjve

Errësira lëshohet ngadalë

Mbi flokët e shprishura të mbrëmjes

 

 

DO ECIM DERI TE ËNDRRAT TONA

 

Kjo erë

Nëpër xhepat e kohës

Sajon formën e gjetheve

Degët këputen

Nga pesha e dëborës

 

Bie shi në muzikën e kësaj nate

Tingujt mbesin jetim

Një dorë e vetmuar i prek yjet

Nga retë zbresin

Zogjtë e ikur të stinës

 

Sonte më nuk kemi kohë

Do ecim deri te ëndrrat tona

Nëse mbërrimë

Do i marrim me vete duart e erës

Që përqafojnë vetminë

 

Pastaj do shohim

Se si ndryshojnë stinët kur thahen hithrat

Një erë e lehtë frynë prej maleve

Në dallgët e Lumëbardhit

Zgjohen ëndrrat e shatërvanit

 

 

PO ASHTU IKE EDHE TI

 

Kur jashtë portave të thyera

Këndonin bulkthat

Nëpër trupin tim të lëmekur

Vrapuan kuajt e harlisur

 

Vrapuan erërat dhe ikën shirat

I lanë të ndezura fjalët

Askush nuk erdhi pas vetmisë sime

Kur nata i varrosi qirinjtë

 

Po ashtu ike edhe ti

I përngjaje hijes që thyhej në ujë

Vetëm duart e tua prej mjegulle

I këputën gonxhet e zambakëve

 

Nuk di se sa herë u zgjuan zogjtë

Por uji nuk flinte te portat

Një mjaullimë mace i zgjoi nga gjumi

Lisat që gërhasin në prehër të malit

 

 

FJALA

 

Nëse më pyet

Se kush jam dhe nga erdha

Mund të të them hesht

Çfarë të duhet merimanga

Në zërin e cilit yll

I kërkove duart e erës

 

Sonte mos pyet asgjë

Çdo emër i ka disa pikëpyetje

Askush nuk di se si quhet

Ky lumë i fjetur nën gur

Ka një gjumë të përdalë

 

Të lutem mos pyet për emrin e fjalës

Është aq e tejdukshme

Sa që nëse e zbërthen

Do mbeten vetëm ca cifla trishtimi

Kjo fjalë i përngjan mallit

Sa herë që e prek pikon dhembje

 

 

DETAR

 

Kur kishte dhembje koke

Përqafonte direkun e anijes

Dhe shikonte tej ujërave

Se si rrinte e përgjumur

Merimanga e zezë

 

I ruante në kujtesë fluturimet

E pulëbardhave

Si një relikte të rrallë mbante në xhep

Qeshjen e meduzës se gjelbër

Dhe e shikonte me mallëngjim

Kah fundosej në hapësirë

Ylli im i verdhë polar

 

Kur e kuptonte hidhërimin e dallgëve

Gjuante në fund të detit

Një qindarkë

Dhe qeshte me fatet e peshkatarëve

Ashtu siç qeshin fëmijët

Pa fije sherri

Duke ndërtuar një dordolec prej shkume

 

2.

 

Dikur vonë kur bie mbrëmja

E dritat shkyçen

Si shpresat e peshkatarëve

Me një pishtar të gjatë

Peshqit endacak i ndezin yjet

 

Kur e zinte fanarin gjumi

Orientohej nëpërmjet syve të peshqve

Ndonjëherë

Atdheun e kishte në shuplaka

E ndonjëherë aq larg

Sa që kurrë nuk arrinte

Të bëj një sy gjumë 

Në prehrin e saj lodhur

 

 

TË MOS I ZË MALLKIMI I SHELGJEVE

 

Kur vjen vjeshta

Shtreza i hap portat

E metalta

Dhe nga balta e atdheut tim

Nxjerrë dufin e të gjitha dhembjeve

 

Një njeri si kërcu

Sajon në hapësirën e pafund

Një hartë të vjetër

Pastaj i përqesh lisat se si nuk rriten

Ose  bisedon me rrënjët

Për motet e kaluara

 

Një erë e fortë herë frynë

E herë zbret në përgjumjen e rrapit

Kambanat e ndryshkura

Shikojnë me nostalgji

Dyndjen e patave të egra

Dhe u bëjnë të fala djemve

Le të kthehen në pranverë

Të mos i zë mallkimi i shelgjeve