Xhim Belushi: Jam krenar që jam shqiptar!

Nga Gentian Minga

E përmendim shpesh me krenari se “është shqiptar”, shkrihemi së qeshuri me batutat dhe mimikën e tij në një telekomedi shumë të suksesshme që ka bërë xhiron e botës dhe që po shfaqet edhe në ekranin shqiptar, dimë se ka pasion të madh për këngën, që ka shkruar një libër autobiografik, por që për herë të parë kemi mundësi ta njohim më nga afër përmes vetë fjalëve të tij: Xhim Belushin, aktorin shqiptaro –amerikan që me kënaqësi ka pranuar të japë një intervistë për lexuesit e revistës “Shqip”.

“...Marrim fushën time të mjeshtërisë: Shqipërinë. Sa herë futem në një lokal, hyj tërë siguri se asnjeri në atë dhomë nuk di më shumë se unë për Shqipërinë (Kemi parasysh gjithmonë që të mos jetë lokal në Shqipëri). Gjëja më e mirë e të qenit ekspert për Shqipërinë është se në rastin më të keq, kur nuk di diçka, mund ta shpikësh”... Ky nuk është i vetmi pasazh që tregon se Belushi ka përfshirë vendin e tij të origjinës në libër. Ndikimi i vendit ku ka rrënjët, herë pas here nënkuptohet, sidomos kur Xhimi sillet si “shqiptar tipik” apo gjykon si ballkanas i thekur. “Burrat e vërtetë nuk thonë kurrë më fal” është tentativa e tij e parë për të shkruar. Ky libër, së bashku me telekomedinë “Jeta sipas Xhimit” e cila transmetohet në Tv Klan, është mënyra që ai ka zgjedhur për të qenë i pranishëm në vendin e origjinës...

Është botuar në shqip “Burrat nuk thonë kurrë më fal”, libri me nota të theksuara autobiografike që shënon dhe përpjekjen tuaj të parë si shkrimtar. Si ju shkrepi në kokë kjo ide?   
Idenë për librin e pati agjenti im. Siç e dini, marr pjesë në një telekomedi të suksesshme në SHBA, të titulluar “Sipas Xhimit” (transmetohet në Tv Klan), e cila synon të nxjerrë në pah ndryshimet klasike midis burrave e grave dhe fokusohet ngushtësisht te familja. Agjenti im mendoi se do të kishte qenë një ide e shkëlqyer t`i zgjeroje këto ide në një libër, kështu që punova me këtë projekt për rreth dy vjet, sigurisht, me ca ndihmë nga skenaristët e telekomedisë ku jam protagonist.

Libri i përfunduar, i ngjan ndopak konceptit që kishit për të fillimisht?

Para së gjithash, mendohet që libri të jetë humoristik, pavarësisht nga depërtimet e vërteta në lidhjet mashkull-femër. Brenda dhe jashtë librit kam ndërthurur përvoja personale për t`ia rritur vlerat atij. Ishte një proces i gjatë dhe i dhimbshëm sepse duhet të eksploroja emocionet e mia më të thella, disa prej të cilave kishin të bënin me vëllanë tim, Xhon Belushin, por edhe emocionet që kisha përjetuar duke kaluar dy divorce. Por, kjo është vetëm një pjesë e vogël e librit. Pjesa tjetër është një lojë e marrë plot humor, e pasqyruar përmes takimesh, përmes “të qenit burrë” dhe “fillimit të lidhjes me një femër”.

Titulli duket paksa maskilist, por gjatë librit ju nuk reshtni së thëni se “femrat janë të mrekullueshme”. Pse e titulluat pikërisht kështu një libër që përcjell mesazhe krejt të ndryshme nga ç’nënkuptohen në kopertinën e tij?

Titulli “Burrat e vërtetë nuk thonë kurrë më fal” është në të vërtetë një titull satirik. Ky libër është goxha pro grave dhe respekton fuqinë dhe inteligjencën e tyre; përforcon idenë se sa e vështirë është për burrat të qëndrojnë në të njëjtën fushë loje me femrat, por edhe të kujton se ka shumë mënyra për “t’u burrëruar”, në mënyrë që të jesh mjaftueshëm i fuqishëm për të qenë pranë këtyre krijesave inteligjente dhe mrekullisht të forta.

Pse ishte e nevojshme të merreshit edhe me letërsinë. Nuk ju ngop aktrimi?

Përkundrazi, pas kësaj sprove si shkrimtar, ndiej se do t’i ngjitem më shumë pas aktrimit. (Qesh) E dashuroj aktrimin, e dashuroj këngën! Sa për të shkruarit, është orvatje e vështirë. S`ma merr mendja të planifikoj të shkruaj një libër tjetër. Kur po shkruaja kapitullin e librit që flet për vëllanë tim, Xhonin dhe eksperiencën time pas vdekjes së tij, gjithçka rrodhi vetvetishëm, nuk m`u desh të mendohesha si shkrimtar. E dini, mund të shkruaja një libër të tërë vetëm për këtë temë. Kam shumë për të thënë rreth viteve të përshtatjes, shpërthimit që ndodh në një familje pas vdekjes së një të afërmi. Teksa shkruaja, botuesi dhe agjenti im thanë në një gojë: “Oh, Xhim! Ky supozohet të jetë një libër komik. Ruaje këtë për librin e radhës”. Pra, e ceka disi familjen, por “Burrat e vërtetë nuk thonë kurrë më fal” s`është në asnjë mënyrë një libër për vëllanë tim Xhonin dhe raportin që kishim bashkë. Një i tillë, mund të dalë në dritë ndonjë ditë. 

Seriali “Sipas Xhimit”, ka hyrë në sezonin e tij të shtatë dhe është transmetuar në të gjithë botën...

Si aktor, e ndjeva suksesin e vërtetë në vitin 1986, pas filmit të titulluar “Rreth natës së kaluar”. Atëherë komuniteti i Hollivudit më mori seriozisht dhe shumë role protagoniste vijuan njëri-tjetrin, duke përfshirë këtu “Nxehtësia e kuqe” me Arnold Shvarcenegerin apo “K-9”. Kam qenë me të vërtetë me fat, sepse kam filluar të aktroj profesionalisht në 1976-ën, për të bërë pas kësaj një jetë të vërtetë prej aktori. Përpara kësaj, shërbeja në tryeza, lyeja shtëpi, shtroja tjegulla mbi çati, gatuaja dhe në rastin më të mirë, po bëhesha gati të hapja restorantin tim. Shih ku jam tani, në sezonin e shtatë të “Sipas Xhimit” dhe ai është shitur kudo nëpër botë. Nuk di nëse e shihni edhe në Shqipëri, por di me siguri se telekomedia transmetohet në një televizion italian.

Te “Sipas Xhimit”, ti këndon në garazh me miqtë e tu, pa u shfaqur në publik... Nuk ndodh kështu në realitet, apo jo?

Kam një grup të quajtur “Zemrat e shenjta” me të cilin këndojmë në të gjithë SHBA-në. Gjithashtu, u bashkova me Den Ajkroid për të sjellë këtu në Las Vegas dhe në shumë kazino të vendit një version të ri të “Blues Brothers”. Po ashtu, kam planifikuar të prodhoj filmin tim të parë, të titulluar “Kapja”; ai flet për një 48-vjeçar që kthehet në gjimnaz dhe bashkohet me ekipin e futbollit. Skuadra është e mbushur me 22 e 23 vjeçarë dhe është shumë argëtuese për të të përfshihet në një ekip kaq të gjallë. Gjithashtu, vazhdoj të bëj zëra në filma vizatimorë, në produksione të Walt Disney, si “I egri”, “Huduinked” apo gjatë kësaj vere, në filmin familjar aksion, “Underdog”.

Çfarë raporti ke pasur me vëllanë tënd, Xhon Belushin, një nga aktorët më të mirë të të gjitha kohërave në Hollivud?

Unë dhe Xhoni, teksa rriteshim, ishim shumë të zënë me punë: Merreshim me sporte, shkonim në shkollë dhe angazhoheshim në teatër. Im vëlla ishte pesë vjet e gjysmë më i madh se unë dhe deri në moshën 20-vjeçare, kur fillova të bëhesha një aktor profesionist, s`kishim kohë të thellonim marrëdhënien tonë. Ziheshim... me grushta, më saktë. (Qesh) Por, ato ishin zënka të një natyre të mirë, ndaj do t`i kujtoj gjithmonë. Gjëja që më trishton më shumë nga vdekja e Xhonit, ishte se humbëm mundësinë për të krijuar një raport më të gjatë dhe më të thellë në të ardhmen. Megjithatë, nuk ka vend për trishtim, sepse tani kam tre fëmijë dhe kjo e kënaq nevojën time për familje.

Mund të flasim pak për Shqipërinë tani?

E dua Shqipërinë, është vend shumë i bukur. Solla tim atë në 1997-ën, një vit përpara se të ndërronte jetë. S`ishte kthyer aty për më se 63 vjet, ndaj ishte një eksperiencë e bukur të zbulonte nga e para vendlindjen e tij, kurse për mua ishte fantastike të zbuloja rrënjët. Jam lidhur me disa burra në Montreal, të cilët po përpiqen të hapin biznes në Shqipëri. Jemi në fazat e para e deri tani kam pasur sukses, më tepër falë bashkëpunimit të shkëlqyer me qeverinë shqiptare. Këtë javë për shembull, jemi marrë me formalitetet. Në këtë periudhë, ka liderë të shkëlqyer në Shqipëri. Kam një besim të madh te lidershipi i Kryeministrit Berisha dhe te planet e tij për të sjellë në Shqipëri prosperitet dhe një jetë më të mirë. Edhe unë dua të jem pjesë e këtyre planeve, sepse një gjë e tillë më duket e drejtë. Flas pak shqip, aq sa më duhet për këtë punë. (Buzëqesh)

Ashtu?!

Po, di të them për shembull: “A ke para? Më duhen para. Nuk kam para. Faleminderit! Ku është këmisha ime? Kush m`i ka marrë çorapet?” dhe sigurisht: “Raki”. (Qesh) Nuk kam shumë miq shqiptarë në Los Anxhelos, ndoshta sepse s`është vend ku mblidhen emigrantët. Komunitete të forta shqiptarësh ka në Boston, Çikago, Nju Jork, Toronto apo Siatëll, por edhe kur vizitoj ndonjë prej këtyre qyteteve, ndesh fare pak shqiptarë. Ndihem shumë i lumtur dhe krenar kur jam në shoqërinë e tyre.

Kur mund të të shohim sërish në Shqipëri?

Kisha planifikuar të vija në gushtin që lamë pas, por për shkak të telefilmit “Sipas Xhimit” dhe projekteve të tjera, s`munda. Ndoshta vij brenda vitit të ardhshëm për të vizituar të afërmit e mi, Kryeministrin Berisha dhe për të vëzhguar e mbështetur bizneset e vogla që kanë çelur.

Takohesh shpesh me shqiptarët e tjerë të famshëm në Shtetet e Bashkuara të Amerikës?

Nga artistët, kam miqësi të ngushtë me Sten Dragotin, prodhuesi i njohur i filmave, shqiptaro-amerikani me të cilin kam punuar në filmin “Njeriu me një këpucë të kuqe”, ku mori pjesë dhe aktori Tom Henks. Takohem herë pas here me Stenin dhe ia kalojmë shumë mirë. Është një producent e njeri shumë i talentuar dhe i suksesshëm. Një tjetër artist me të cilin jam shumë i lidhur dhe e njoh mirë është aktori i madh shqiptar Timo Flloko, i cili bashkëpunoi me mua në dy filma në SHBA. Gjithashtu, gruaja e tij, Vera Grabocka, është një nga producentet e para në Shqipëri. I cilësoj të hatashëm si profesionistë dhe një frymëzim për të gjithë artistët shqiptarë.

Mendon se libri yt do të pëlqehet në Shqipëri?

Shpresoj që njerëzit të kenë mundësi ta lexojnë, por duhet të dinë fillimisht se ky është një libër për të rritur, jo për fëmijë. (Qesh) Për ta mbyllur, jam shumë krenar që jam një shqiptaro-amerikan dhe sa më shumë plakem, besnikëria ndaj kulturës sonë rritet edhe më shumë. Jam shqiptar!

Xhim Belushi, lindi më 15 qershor të vitit 1954 në Çikago (Ilinois). Ai është aktor i kinematografisë, teatrit dhe televizionit në SHBA me prejardhje shqiptare.

Xhim Belushi është fëmija i tretë nga katër fëmijët e Adem dhe Agnesë Belushit. Babai i tij emigroi në SHBA, duke lënë vendlindjen, fshatin Qytezë në vitin 1934 në moshën 15 vjeçare. Ndërsa nëna e tij, Agnes Belushi, lindi në SHBA, bijë e një emigranti shqiptar. Vëllai i tij më i madh ishte Gjon Belushi, po ashtu aktor i famshëm i skenës së Hollivudit dhe shoqërisë në SHBA. Xhimi studioi në universitetin e Ilinoit të quajtur “Southern Illinois University Carbondale” dhe u specializua në degët e Artit: Të shprehurit dhe Teatri.

“Nuk kam shumë miq shqiptarë në Los Anxhelos, ndoshta sepse s`është vend ku mblidhen emigrantët. Komunitete të forta shqiptarësh ka në Boston, Çikago, Nju Jork, Toronto apo Siatëll, por edhe kur vizitoj ndonjë prej këtyre qyteteve, ndesh fare pak shqiptarë. Ndihem shumë i lumtur dhe krenar kur jam në shoqërinë e tyre.”

“Jam shumë krenar që jam një shqiptaro-amerikan dhe sa më shumë plakem, besnikëria ndaj kulturës sonë rritet edhe më shumë. Jam shqiptar!”

“E dua Shqipërinë, është vend shumë i bukur. Solla tim atë në 1997-ën, një vit përpara se të ndërronte jetë. S`ishte kthyer aty për më se 63 vjet, ndaj ishte një eksperiencë e bukur të zbulonte nga e para vendlindjen e tij, kurse për mua ishte fantastike të zbuloja rrënjët.”

“Siç e dini, marr pjesë në një telekomedi të suksesshme në SHBA, të titulluar “Sipas Xhimit”, e cila synon të nxjerrë në pah ndryshimet klasike midis burrave e grave dhe fokusohet ngushtësisht te familja. Agjenti im mendoi se do të kishte qenë një ide e shkëlqyer t`i zgjeroje këto ide në një libër, kështu që punova me këtë projekt për rreth dy vjet.”