Shpëtim Kastrati: Mëkati i Gurit

Shpëtim Kastrati,

ka lindur ne qytetin e Fierit, 1959. Arsimin 8-vjecare e ka mbaruar ne Levan, Fier. Ka mbaruar shkollen e mesme mekanike-industriale ne Fier dhe Gjuhe-letersi me korrespodence ne Universitetin e Tiranes.

Ka botuar kater libra me poezi:

"Qielli i Krisur"

"Pellumbat e Eger"

"Vajze e Valeve"

"Mekati i Gurit".

 

Nga vellimi "Mekati i Gurit".

 

 

PESHPERIMAT E DURRESIT

 

Ndoshta nuk ishin delfinët që mbrritën

Të parët në Durrës, sepse romakët

Erdhën disa herë me fortesa nëpër det

 

Duke tramaksur peshkun, pastaj bizantët

Nëpërmjet nje tuneli venash ja dolën

Të zgjasnin kokat mu në mes të Durrësit

 

Dhe përgjonin romakët më nga afër.

Kjo ndodhi nëpër vite të mbrapsht, ku retë

Mateshin me thesare në një ëndërr perandori

 

Që vizitonte shpesh Durrësin, duke u mbërthyer

Nëpër kuarcet e valë, herë nga gjaku dhe herë

Nga zjarret që digjnin kurorat në pasqyra.

 

Qëmtonin shënimet ndër shkëmbinjë nga era

Dhe shirat duke matur me pëllëmbë misterin

E të folurit në një të çarë të dërrasës së truallit

 

Përmbysur nga një mal i vjetër ku yjet

Pulsojnë ende ngadalësinë e kohës së paqetuar.

Megjithatë këtu bëhet kripa dhe drithi.

 

Ngjyra e peshkut vjen si pëshpërimë e argjendë.

Deti rënkon mbi myshqet e vet,

Herë - herë i zbuluar në freski, misterioz.

 

 

VARGJE

 

Dhe kështu me fraza të thjeshta transparente

Për të hedhur vargje në letër

Të kandisësh një rrjetë,

 

Një rrjetë përpos melodisë

Që nuk prishet por i shërben të mirës

Me befasinë pa shmangur lëndimin,

 

Lëndimin që nuk mbaron kurrë

Derisa të krrusemi të hijshëm

Të përkëdhelur me dritën,

 

Oh, me dritën, që me kaq saktësi

E ka vën nën vete dëshpërimin

Dhe tenton shpirtin, qiellin thellë.

 

 

BREGU I LUMIT

 

Këtu rritet tërfili dhe drethkëza qumështore,

Shkurret gjysëmbojë njeriu mbajnë leshin e dhenëve

Sikur t’i ken kafshuar nga një çik ato me saktësi.

Shirat e rrallë trazohen me pluhurin dhe dosido

E zbardhin nga pak rrafshin e gjelbërt.

Zërat e barinjëve çunakë përzihen ëngjëllisht

Me klithmat e mëllënjave dhe blegërimat,

Teksa lajmëron mbrëmjen dielli gjumash syskuqur,

(sepse koha e saktë dhe lajmi i çastit mungon).

Megjithëatë, bregu këtu është shumë i populluar,

Sa kërshëria e lumit të mbetet në kujtesë, sidomos,

Kur bagëtia njëra pas tjetrës pinë ujë

E tundin krifat e tyre tërë zhele nga kënaqësia

Duke bekuar të zotët për ditët që ato i dinë.

Dhe fundi nuk mbetet këtu, madje i pakrahasushëm

Ritmi që prapëseprapë i theksuar nga jeta

Baritore e kompozimit mendërisht të vazhduar.

 

 

BUAJT

 

Kësaj here buajt gabuan.

Ata lanë malet dhe përrenjtë

Dhe nëpër mjegull zhduket traga e tyre.

 

Dhe ende vazhdojnë të vijnë rrotull

Nëpër qytete, buaj dhe bullica,

Të mbetur në këmbë vetëm nga kujtesa e tyre.

 

Tani edhe jehona është larg, shumë larg,

Sa edhe hëna netëve, as e ndjen dhe as e sheh,

Vërtet, kësaj here buajt gabuan.

 

 

PRELUD

 

Nata paloset si faqe gazete, në rubriken e re

Dita faqoset për së gjati; në fushat dhe kodrat

Përtej. (Zyrat me burokratë ende nuk janë çelur.)

 

Dielli na këshillon: të thurim thekët e tij delikatë

E të frutshëm që hapërndahen në tokën e ëmbël,

Përtej bukurisë dhe erërave pasardhëse për nga,

 

Dëshira se si mbulohet me gaz krenaria

E ullinjëve dhe lavdia e drithit që përmbush

Boshllëkun e zemrave në horizontet e thella ku,

 

Punët tona janë shpërndar, me fatin se si

Ta kërkojmë me maturi mënyrën, sepse koha

Është aq e vyer, që do të rrojë në ne me të vërtetë.

 

 

DIKU NE NJE CEP TE BOTES

 

Diku në një cep te botës

Një shesh i vogël provincial,

Sheshi i qytetit tim, bërë pis,

 

Mbledh burrat të qetësohen.

Çdo mbrëmje dikujt dhe më pak,

U nxjerrin të ftohtin gjërave

 

Ashtu siç janë ngjizur, të

Thella, të lehta si pëshpërima,

Midis reales dhe dridhjes së thatë.

 

Sepse ndodh dhe është e ngjashme,

Ndonjëherë e padukshme,

E patëkeq për shkak të gjumit,

 

Apo të një arsyeje tjetër fatale,

Vështrimet shkasin ngadalë

Nëpër njëri - tjetrin, fërkohen

 

Si në mëndafsh, anohen

Me rozën e tyre në anën

Tjetër, ku duhej të ishte dikush

 

Nga ata që çapisnin lehtë

Dhe mjaltonin si bleta, nëpër

Këtë qytet frazash të thella.

 

 

INTERVAL

 

Dita

Ka veshur kemishën time të re

Dhe gëzohet.

 

Kopështi

Zgjon rimën

Dhe shumëfishon të gjelbrën.

 

Merimangat thurin smeraldin e tyre

Mendushëm,

Në heshtje të plotë.

 

Rrënjët ruajnë sekretin e çuditshëm

Dhe rrëmojnë me sqimë

Nëpër tokë.

 

Trumcakët ziliqarë

Grinden si përhera

Për thërrimet.

 

Unë

Kaloi në vaun më të afërt të vegimit

Dhe shalojë jehonën e përzierë…

 

Koha e mbetur;

 

Për të zënë flutura të flakërimta,

Ato më të përshtatëshmet,

Përthyhet e ujëshme në tingujt e beftë.

 

 

SAMUELIT

nipit tim

 

U shtua edhe një pemë midis pyllit të gjallë,

Që papritur gëzon dhe zbukuron ditën

Të ngjyer me diellin e flakërimtë.

 

Ai është duke ngritur pushtetin dhe sfidat,

Duke sistemuar ëndërrat, dëshirat,

Që patëkeq do të sfidojë gjyshrit, stërgjyshrit.

 

Ende fluturat pyetje pa përgjigje vardisen

Në njëvjetorin e tij me xhelozinë e heshtjes

Pranë një rreze drite që ndjek një aureole ëngjëlli.

 

 

PARAVJESHTE

 

Ka diçka serioze duke thyer heshtjen

Midis këtyre ferrave me fletë të pluhurosura

Dhe pak më tutje atyre plepave

 

Që dorezojnë në kesh faturën e tyre

Paravjeshtës, madje është e përshpirtshme

Puhia se si përshëndet gjithëandej

 

Nëpër vagullimin që drithërohet

Nga vrulli fizik i pashmangshëm,

I pamëshirshëm tek zbon mërzinë.

 

 

PORTRET

 

Ai lindi ketu duke u shkrirë një mëngjes

Të vesuar me filiza drite ndezur

Në të katër anët e pikëllimit, lindi

 

Si një lodër duke ngalluar çurg

Nëpër tokë, duke nderur gjethe hardhije,

Duke ngritur barin dhe duke u ligatur

 

Me kërminjtë dhe mizat e dheut, duke

Gogësitur ndonjëherë nga dobësia, por

Duke lëmuar okrën e shtuar, duke përqafuar

 

Netëve paqen, të lehtë si një pulëbardhë,

Duke qëmtuar ëndjen e rezhgur të bletëve

Si një llampë që digjet pa pushuar së qëni.

 

 

NASTRADINI

 

Pas mohimit, më kujtohet kufoma e një

Shenjti duke fërshëllyer brigjeve, pa pjesë.

Duke rehatuar veten, Nastradini, ëndërrat

 

I mbante në xhep si letra bixhozi

Dhe bënte krye në çdo rrugëdalje.

Dhe ca nga ne i pati mësuar mjaft,

 

Duke bluar hollë të mirën dhe

Të keqen, nëpërmjet arsyes së kulprës

Pikë pikë e predikuar. Duke qëmtuar

 

Subjektet me pirunin e kurajës së vjetër,

Duke rripuar shtigje dhe duke lakmuar

Një botë që mund ta hajë ne anën tjetër.

 

 

MALL

 

Nuk jam i pastërvitur por dhimbja

Me kërciti si nje shkarpë, ajo plakë

Që s’më njohu e tha pa të keq:

 

Fjalët ishin duke përgjuar ndërsa ikja

Dredhoi jashtë, mbaj mend një bardhësi

Të vogël të zymtë fshati, qëkurse

 

Zogjtë e habitur dhe pëshpërimat

E pemëve ishin te lodhur nga vera,

Unë krejt anonim bëja përpara, atje

 

Ku mblidheshin muzikantët e fshatit

Dhe më dukej diçka e pambaruar

Apo që shpresoja  ta rrihte era,

 

Plaka bënte me dorë, ndoshta shënonte

Matan diellit, ku duhej të ishte

Për ata, mëngjesi dhe mbrëmja.

 

 

BUNACE

 

Gurët bien në gjum kësaj mbrëmjeje

Kaq bindëse dhe fare pran detit ngushëllues.

Shpirtrat e vegjël, mbi gurët dhe nën gurët

 

Habiten nga kjo lidhje e sapombrehur që merr

Zgjerim në çastet, kur nevoja për hapsirën

Duhet ndriçuar më me nxitim, e pazvogëluar.

 

 

HIJET E BARDHA

 

Përsëri jetova në Itali me orët zhurmëlehta

Dhe në mendje më mbeti gjithëçka në peshore.

Duke prekur, Hijet e Bardha, kam menduar

 

Aq shumë per ty sa jam po aq i sigurtë,

Që dielli ndriçon më përkryer sepse ne

Duhemi dhe rrezet e tij te paanëshme

 

Zhvendosen në ëmbëlsinë e errët. Të paformë,

Hijet në Verona; - Romeo u shkatërrua me tepri

Dhe Zhuljeta nuk mund te rrojë më pa atë.

 

Gjërat e shkuara janë edhe me kryeneçe

Nga ato që ngjasin tani, të befta, të përkohëshme,

Por shpirti rrëfen me siguri: - të dua dyfish tani!

 

 

LYPSI

 

Lypsi kërkon një prift ku mund të ulet

Dhe të rrëfehet.Tashmë është prerje delikate

Dhe i parehatshëm për të pranuar çikërrima.

 

Ai është duke kërkuar një prift dhe shfaqet

Pa shkak në një qoshe tjetër. I lodhur, mbështet

Kokën te ylli i mëngjesit dhe fle përsëri.

 

 

ZGJIM I PRANVERES

 

Pranëveres, i qoftë e qeshura jote,

Tek vjen pas mesnate, plot e vërtetë;

Agimi akordohet shenjtë, pa u mashtruar,

 

Syçelët me lulet e verdha si muzikë e përjetshme,

Varur në degët, si në duart e tua, rreth e qark,

Burim pa trishtim dhe imagjinata ëngjëllore

 

Riçel të fshehtën në të çarat e çadrës

Si të çara në qiell, yshtja e sythit ndjell

Fytyrën tënde, krelat rriten dhe shumohen.

 

 

ROZAFA

- baladë -

 

Spiralja e hidhur merr gjatë. Koha

Ka ngecur rrëzë maleve ku rrokullisen

Gurët. Yjet kullosin dhe hëna e lodhur,

 

E pluhurosur mpihet nga pagjumësia.

Muri rritet nga pak si mjekra dhe shembet

Po atë natë. Miti ngre krye dhe bishtnohet

 

I paemër me njerëzit që kacaviren veshur

Me plagë. Trualli prêt të njomet me gjak!

Enigma e çarë, natën me gratë, i mundin

 

Shtrembër të mëdhenjtë vëllezer. Fati digjet,

Rozafa muroset në mëngjes në grackën

E më të vogëlit torollak. Ajo shtrihet nën gurët

 

Siç do vetë; me gjysmën e trupit dhe gjirin

Jashtë për djalin, ndërsa të lëmyshkur gjysmën

E trupit për burrin shtrirë në themel. Muret

 

Marrin hije, psherëtima e flladit mekëron idenë.

Burimi i qumështit xixëllues pike - pikë kaheret

Të lëbardhë përgjakjen. E gjelbra e pemëve përqark

 

Mbart qetësi, jeta mërmërin me orët e gjata. Burrat

Heshtazi shtegëtojnë nga humnerat e shpirtit të tyre

Për të zbrazur pirgun e gurëve në shpinë. Thurur

 

Nga erërat e dritës, djali stolis grinë e djeshme,

Puhia fërfërin qytetin e tij të ngjyrosur, ndërsa shkel

Shkretëtirën e zakonit të zymtë, zhbër nga rënkimet.