Odise Kote: Dori …

Dori …

 

Nga Odise Kote

 

…atje poshtë në luginë më pret Kali i marsit.

E thërras Dori.

Dori hingëllin për mua.

Cdo ditë gdhendet në celulozën e kujtesës hingëllima e tij, si hingëllimë dashnori.

E butë dhe finoshe. Pas fishkëllimës sime lëshohet në ajër hingëllima e tij.

E Dorit !

Dori ështe një kale i fortë, i ri.

Pulla – pulla të bardha ia zbukurojnë barkun, ndërsa krifën e ka xhufka-xhufka si të florinjtë. Me një lëkurë të hollë e të shndritshme si bekim perëndie e ngjyrë të kuqëremtë si perëndim dielli.

Dorin e kam rritur ja me këto duar, mëngjes për mëngjes, mbrëmje për mbrëmje. Mëmëzonja ime, e paharruara, e shtrenjta, që tani prehet në vasilikua, aty përmbi arën e madhe të lumit me kokoarra të vjetra, më mësoi të rris e të dua kalin sic duhet një njeri. Se dhe kali i ngjan njeriut, kupton, flet, qesh dhe të do kur e do.

      Më mësoi si të jem mik i shtrenjtë për Dorin.

      Më mësoi si të jem vëlla me të.

      Më mësoi si t’i qëndroj besnik kafshës.

Mos i bëj dredha kalit. Shikoje në sy përballë kalin, më thoshte mëmëzonja.

       Ballë përballë.

       Kali e do njeriun.

       Kali bëhet kurban për njeriun.

       Kali do mirësinë.

Po qëndrove pas tij, më porosiste mëmëzonja, kalin e tremb hija.

E tremb keqas.

Më tepër se cdo gjë tjetër.

E marros.

I ndez xhixhat.

E hedh përpjetë.

Dhe gjuan me shkelma kali.

Të godet pa mëshirë si armik e kërkon të të largojë me cdo kusht.

        Sepse hija, ka ligësi brenda – thoshte mëmëzonja.

        Ka poshtërsi.

        Ka hile hija.

        Hija të vret.

Dori nuk fle në katuan e shtëpisë sime, por ngjitet lart në beronja për të shijuar freskun e ujin e ftohtë të burimeve të Shtogut.

Kjo është marëveshja ime me Dorin.

Sepse ai është kafshë e lirë e natyrës. Në Beronja, aty kalon natën.

        Kalë komit.

        Kalë i cuditshëm.

        Dori është një kalë i lirë, i rritur nën qiellin e tokën e ashpër të jugut.

Aty ku mali i Cepos mban në gjunjët e tij një varg kodrash të plota që duken se kanë zbritur butësisht asaj ane si për të zbuar zemërimin e kohëve me luftra. Kodra me shkarrëzime, cfaka, gjëmbace e gorrica xhuxhe që ngjajnë se pikëllojnë pikëllueshëm zemëratë pikëllimi.

Ndaj të gdhirë kali zbret poshtë në luginë duke lënë pas natën e mistershme dhe më pret mua… Dhe unë pres Dorin.

Mu në hyrje të mëngjesit, unë i fërshëllej që larg.

Më ka gërryer meraku gjithë natën. Dori lëshon hingëllimën e tij.

Tingujt e thirrjes sime dhe të përgjigjes së tij bëjnë muzikë.

        Muzikën e mëngjesit.

        Muzikën që pagëzon dhe lind ditën e re.

Pa niset revan Dori drejt meje. Dhe unë vrap drejt tij. Sepse na ka marrë malli për njëri-tjetrin.

Trok…trok…trokthi…trokthi…Hyja….hyja…

C’i tunden jelet dhe si i fërgëllojnë pulpat në atë trokth.

      Trokth i tij të tremb gjakun…është i shpejtë si feksitja e vetëtimës. 

Qëndron para meje disa caste, përplas lehtas këmbët dhe unë i marr kokën ngadalë në gjoksin tim.

E përkëdhel. I vë faqen time në qafën e tij. E fërkoj në lëkurën e hollë dhe të butë.

I fshij djersën.

      Djersa e kalit është aromë…

      Aromë mëngjesi.

      Fryma e kalit është aromë…

      Aromë lakrash të egra, majdanozi e mendrash…

      Aromë toke…

Zbresim bashkë në lumë sepse Dori ka dëshirë të freskojë trupin e të pijë ujin e Belicës.

I pëlqen të lajë trupin me ujë të ftohtë e të shkundet pastaj fort.

Të brufullojë jelet dhe krifën e argjendtë.

Të vijë tinëz rrotull meje me një trokth të bukur e të lehtë sikur kërcen një tango apo vals lumturie.

I vrojtuar dhe i ngrohur prej diellit që sapo ka lindur mbi kreshtat e maleve të jugut.  

Dori është kafshë delikate dhe e ndjeshme.

Nuk pranon samar.

Eshtë kalë kalorësie.

Kalë mbretëror.

I bukur si në ëndërr.

Sikur del nga mjergullat e përfytyrimeve dhe shfaqet befas mu përpara syve. 

Sikur kapërcen hone dhe nuk gremiset.

Shpesh kam dëshirë që Dori të kalojë serbes në anë të bashtinave e kopshtijeve sepse e di që vashëzat e reja do të dalin në dritare apo do të fshihen pas pjergullave me dëshirën e madhe për ta kundruar nga afër atë kafshë hyjnore.

Unë e di, sepse ma ka thënë Lina, mikja ime, që kur ikën Dori, secila nga vashëzat mezi e përmban dëshirën e thellë për të kalëruar me të anës lumit, nën kundrimin e shelgjeve lotues.

Aty ku në pranverë shpërthen limfa nën lëkurë dhe cica e miturakes…

      Ja si tani…

E marr cdo ditë Dorin tim dhe luaj dhe e stërvit në luginën gjatoshe, që lumi Drino e ndan mespërmes. Në të dy brigjet që shtrihen anash lumit, si nja dy kilometër gjatësi, ka bujisur një bar i freskët që të përkëdhel shputat e këmbëve dhe të ngop syrin me gjelbërim.

       Sepse pranvera vjen më parë aty në dy brigjet e lumit.

       Aty ku vrapon Dori.

       Ku mëson kalërim.

       Sic më ka lënë amanet Babazoti dhe Mëmëzonja.

I lidh në fillim këmbët e anës së majtë me një litar që nuk e shtrëngoj fort.

Dori ka besim tek unë.

E di që unë jam miku i tij.

Besimi i kalit është një gjë e rëndësishme në jetë, më janë ngulitur në kokë fjalët e mëmëzonjës sime, Fotinisë.

Po të deshi kali, të do dhe njeriu, thoshte ajo.

       Më ndiq me vrap, i flas Dorit.

       Iki me vrap dhe kthej kokën.

       Dori më ndjek pas.

Gjithë duke u kujdesur të bëjë sa më mirë e thjeshtë atë që i pëshpëris në vesh kur i marr kokën me duart e mia. Ta kryejë sa më mirë porosinë time, për të më kënaqur.

E kupton Dori merakun tim. E kupton dëshirën time. Stërvitet me merak.

Si një nxënës i mirë.

Pastaj i lidh këmbët e krahut të djathtë. Pastaj dy të parat. Pastaj dy të pasmet. Cdo ditë bëjmë ushtrimet e kalërimit. Ato që më ka mësuar Babazoti dhe Mëmëzonja.

Sepse Babazoti, deri kur e vranë të liqtë e përtejdetit në ditët e para të pushtimit, ishte stërvitësi më i mirë i kuajve në të gjithë krahinën.

Ai e njihte kalin me frymë, me sy, me shenja e nishane.

Qe mjeshtër i madh Babazoti.

Deri në Artë e Prevezë e kishte namin.

Kuajt e mbretërisë së Zogut, i kish stërvitur me merak kësaj lugine ku tani stërvitet Dori. 

       Dhe Dori po rritet.

       O bukuri e bukurive…!

       Si luan e vrapon ai kalë…!

       Si vështrojnë gojëhapur drurët dhe zogjtë…!

       Sa ëmbëlsisht e prek trokthi i tij tokën…!

       Sikur i dërgon sinjale dashurie…

       Se këmba e kalit është e butë.

Këmba e tij të butë e do dhe cekicin që i mbath patkonjtë. Patkonjtë që e mbrojnë nga gurët dhe dheu i përvëluar.

E do  të butë, të butë dorën që e mbath, më porosit mëmëzonja që pa gdhirë teksa më vë bukën në cantë dhe më bën gati për udhë. Sepse Dori e kupton dorën e njeriut që punon me dashuri, merakoset ajo.

Dorën që e përkëdhel dhe që përpiqet për mirë.

Dorën e punëve të mira.

Ndryshe ai zemërohet e ngre dy këmbët e tij lart, gati për sulm.

        Dhe godet.

        Godet furishëm.

        Dhe pastaj ikën revan.

        Në mbretërinë e tij.

        Në lirinë e tij. 

Dhe atë ditë, si cdo ditë, zbrita qysh në ag në luginë. Kisha parandjenja lemerie nga nata.

Isha plot.

Dhe fërshëlleva… fërshëlleva…E thërrita Dorin dhe prita hingëllimën e tij.

Hingëllimën e tij që bënte muzikë e zgjonte ditën.

        Nuk e dëgjova.

        Në shpirt më zbriti një shkretim i madh.

        Mos…

        Vrapova, vrapova deri kur e deri kur…

        Sa nuk mbaj mend sa vrapova për të dëgjuar hingëllimën e Dorit tim…

        Deri kur…në muzg të thellë Xheladin Mërkuri roja i pyjeve me ahe e rrepe më rrëfeu vendin në një bujani aty pranë..

Ishte Dori...

E kishin ndjekur për ta kapur njerëzit me pushkë e plumba. Ata …

Ata me para dhe qen me dy dhe katër këmbë, shante nëpër dhëmbë rojtari plak.

Gjithë natën, e ndoqën me qen e makina, më tha Xheladin Mërkuri.

Nuk ishin gjahtarë, se gjahtari nuk vret, jo…jo..ata janë grabitqarë të parasë e pasurisë…thoshte Xheladini me zërin që  dënesej.

E ndoqën kafshën e gjorë sa u lodhën, por ajo nuk kapej.

Fluturonte.

Deri sa u gremis në hon.               

       Xheladin Mërkurit iu ul në gojë pezmi.

       Mua më ra mbi supe mali.  

       Zbrita poshtë në hon.

E gjeta Dorin me kokën e ngritur lart drejt qiellit.

Si një besimtar.

Sikur lutej.

Sikur fliste.

Sikur më priste e më qortonte mua.

Për njerëzit e pabesë !

Me vështrimin ngulur në grykën shkumake të përroit, për të shuar etjen dhe zemërimin ndaj njerëzve të liq që e kishin sulmuar.   

       Nëpër trup kishte pllanga gjaku të kuq që ngjanin si zjarre.

       Si zjarre që shpërthenin dritë.

       Nuk e di sa dënesa.

       Nuk e di sa herë u betova.

       Nuk e di pse në ato caste nuk desha të jem më njeri.

Xheladin Mërkuri kishte hapur një gropë me lopatën xhenjere që e mbante në brez dhe më ndihmoi ta ngrinim Dorin e ta conim lart.  Tek gropa, për ta varrosur.

E lidhëm me litarë dhe me mundime të mëdha e nxorrëm nga honi.

E ngjitëm lart.

Xheladini e kishte hapur gropën pranë një rrapi.

Aty dheu qe i butë.

E futëm Dorin brenda.

Përsipër unë hodha degë peme e gjethe të njoma.

Pastaj baltë.

Tek koka, gjeta gurë të gjatë, i ngulja në tokë derisa i formova emrin.

Pastaj u ulëm bashkë me Xheladin Mërkurin pranë Dorit dhe pimë duhan të fortë.

        Sepse kishim dhimbje të egër përbrenda gjokseve…

        Sepse ia fshihnim lotët njëri-tjetrit, në hënën e asaj nate të prerë përgjysëm…

        Kohëra o kohëra…