Ali Sh. Berisha: Muza e dhembjes (IV)

Ali Sh. Berisha

 

Muza e dhembjes

 

 

Zëri i mjerimit

 

Zëri i mjerimit

Bëhet kushtrim

Helm mbi lluks

Vigmë dhe cigmë

Në qiellin blu

Për një fjalë të ëmbël

Për një kafshatë buke

 

 

U nisa

 

Një e dridhur më përshkoi

Se krah shqiponjë më zgjoi

Përkundruall ëmbël më shikoi

Dhe forcë më dha

Këmishën e zemrës e grisa

Tek përzija mjegullën e zezë

Në kthinën e legjendave u futa

Me shpatë në dorë

Robërinë ta vras

 

 

Për ne

 

Për ne duhet të ketë vetëm rreze

Yj drite

Qiell të kthejllët

Liri

 

 

Mbrëmë

 

Mbrëmë të pashë ëndërr

Nëpër shkrepa e fusha

Në qiellin që puthë detin

Me duvak të ngrënë

Vasha ime me lot

 

 

Këtë shtat

 

Këtë shtat e ushqeu ky dhe

Me legjenda n’lahutë

Pastaj vargjet e Naimit

Që sërish këtu ku kam le

Të shndërrohem në dhe

 

 

Ky trung

 

Ky trung

Është shumë i lashtë

I ka lëshuar rrënjët aq thellë

Që të mos degdiset

U rrit aq lart

Që qerdhet e zogjëve

Të jenë të paprekshme

 

 

Sonte

 

Një sinjal më ndalë

Më tregon kalin e zi

Se jam rob i vetmisë

I natës

I pagjumësisë

 

Mos

 

Mos më bëj sërish të vuaj

Shi e akull mos kërko

Mos më ofro

Pa ty më plasë koka

Dhe ngadalë më ha toka

 

 

 

Dëshirë

 

Trung dashurie kam rritë

Andaj mos e tretë

 

Jam lule në degë

Dëshirë e vetme më mban

Shiu i akullt t’mos më prekë

 

 

Si lule

 

Brenda zemrës

Vetë të qëndisa Razali

 

Bash si lule n’degë të di

Dashuria jote më përtrinë

M’heq rrudha m’shton fuqinë

 

 

 

Mos ia shuaj etjen

 

Zemrës që në dorë mban

Mos ia shuaj etjen

Për dashuri

Ajo nuk është shënjestër

Ta qëllosh çdo ditë

 

 

Më dhuro

 

Më dhuro ngrohtësi qershor

Dashuri në kurorë

 

Unë jam lule maji

Më rriti vuajtja edhe vaji

Tashmë dua rreze dielli

 

 

Po fluturoj

 

Jam qershor në qershi

Unë besoj në dashuri

 

Syrin xixë ma ruaj ti

Po marr krahët të fluturoj

Atje ku je të të shoqëroj

 

 

Pa mua

 

Një def dëgjohet

Qerrja ime përkundet

Pa mua

 

Nga kurora

Një zog më bartë

Te burimi

 

 

Këmbana

 

Këmbana ra katër herë

Kalimtarët e dinë orën e ditës

Por asnjëri orën e vet

 

Ushtar

 

Ushtar në legjionet romake

Në legjionet bizantine

Në taborret osmane

Në pukat serbe

Gjithnjë ushtar

I huaj

Në ushtri të huaj

 

Tashti do të jem ushtar

Vetëm ushtar

I atdheut tim

 

 

Ora 21

 

Vetmia shtrëngoi

Ora ndali akrepat

Në njëzetenjë

Lumi e vazhdoi rrjedhën

Pa shikuar orën

Pa pyet

Për frymëmarrjen e vonuar

Për të gjitha ngjyrat e përziera

Në shtratin tim

 

Akrepat nuk lëvizin

Megjithatë lumi ecë

 

1976

 

 

Aty qetohen rrezet

 

 

Aty qetohen rrezet

 

1.

Veriu djeg majet e gjuhëve

E hëna thanë në heshtje

Fjalët ndër dhëmbë

Buzët plasaritë

Gjakun ngjizë në dhe

Tek gishtërinjtë mërthejnë flokët

Nën tymin e zi

 

 

2.

Zoti e mbyll njërin sy

Tek një varr hapet

Zoti mbyll të dy sytë

Tek qumështi i nënës

Në Ballkan thahet

3.

Horizontet ledhatojne dhembshëm

Shikimin e prerë

Për të mos parë Demin

Për të mos dëgjuar gjëmën e tij

 

 

4.

Muret e kullave

Ofshama i dridhë

*

Në kopështijet e tyre

Rritja e luleve

Është shpëtim

Është burrëri

 

 

5.

Terri i skuteve u tha dritareve

Se njeriu s’duhet të dijë

Ose për diturinë e tij

Askush s’duhet të dijë

 

 

 

 

6. 
Hijet e natës zgjaten

E kapuçanët shtrihen si hije

Polifemët t’i përqafojnë

Lumi trazohet

 

Kapuçanët dhe polifemët

S’i duan yjet

As dritën e tyre

 

 

7.

Nata rrokulliset

Erërat e acarta pëshpërisin

Dhe bartin erë gjaku

 

 

8.

Lëvizjet e hijenave

Dhe pasqyret e thyera

Jubileut të Madh

I përplasen në sy

 

 

9.

Në syprinën e lumit të turbullt

Gjethin e njomë

Valët e përkundin

E shpiejnë në moskthim

 

Gjeth i gjelbër

Kurorë e bukur e nuses

Muroset në fundin e lumit

 

 

10.

Sopatat mbi shekuj s’numërohen As jehonat e dhembshme

As dihamat e vrapimeve

As lulegjaqet

Në truallin tim

 

 

11.

Nënat nuk mbyllnin sytë

kur tanket shtypnin bijtë e tyre

Ato trimëroheshin

Dhe kështjellë ngriteshin

Me flakadanët

Mbjellë në gishtërinjë

12.

Iu ka shkuar ndonjëherë në mendje

Të numëroni fushëbetejat

Të matni trimat

Për kthimin e diellit

Në rrugën e tij të përjetshme

 

13.

Arat më nuk mbillen me grurë

Po me eshtra

Me gurë

 

Sot është nata e fundit pa yje

Mëngjesi do të nxjerr diellin

Aq të ndritshëm mbi Galab

Do fshijë terrin përgjithmonë

 

14.

Trëndafili i skuqur në diell

Këndejpari sjell edhe xixa dashurie

Ndër duar

Të mbijnë lule

 

Kur të çërohen retë nga qielli

Do të qetohen rrezet

Në dritare kujtese

 

 

 

Dikur këtu

 

Të një barku jemi

 

Që nga lindja e kësaj toke

Kishim një nënë dhe një babë

Vëllezër ishim nëpër mote

 

Se kush erdhi nëpër shtigje

Thikazhveshur grigje-grigje

Vendin tim varre e mbushën

 

Nëpër gëzime dhe në zi

Në dy brigje dy bajraqe

Dyjat t’kuqe lyer në gjaqe

 

Lindje e gëzuar do të pasojë

Për të njohur vëllai vëllanë

Këngë e dashurisë të jehojë

 

Driton Bjeshka, 14.12.1972

 

 

Dikur këtu

 

Dikur këtu ishte një faltore

Në të gjyshi dhe babai im

U lutën për dritë

 

Kësaj faltoreje ia ngritën pranë

Një katakomb me tre sy të zbrazët

Që thithi gjëmën

Tek e hante gjyshin

Tek gjymtonte babain

 

Rënkimin e dyzetepestës

Deshën ta fshijnë miopët

Por e ruajtën muret

Që njëmbëdhjetë qershori

T’i lind si diell

 

 

Gjithëherë udhëtar

 

Ti dikund më pret

Stacion mund të jetë

Faculetë plot lotë

I trazuar një det

 

S’shoh askend

Dëgjoj vetëm hapa

Dhe ndiej

Muzgun që bie

 

Shetis nën kurora lisash

Dhe shoqërohem me gjethe

Në mendje me stacionin

Autobusin dhe rrugën

Që s’i dihet fundi

 

 

Gota

(Mikut M. Gashi)

 

Ti pate fuqi në gotë të hysh

Të llokoçitësh çmendurinë tënde

Por s’u nxore nga aty

Pa lot

Pa vrerë

 

E di se plaga që ke

Rëndë të ka dehë

Si të ta mej dhembjen oi

Të të shoh shtyllë graniti përsëri

 

E di se të mungon butësia

Fjala e filizave në kupë të plumbtë

S’të ndihmojnë klithmat as vrapi

Të ndjekësh rrugën

Për në zenit

 

Gota qëndron mbi tavolinën bosh

Krejt bosh

Pa asnjë pikë loti

Pa ngushëllim prej zoti

 

Shtator ‘1977

 

Në sytë e tij

 

Këmbët e mia cung

Në sytë e tij futen

Në ballin e tij ngulen

Në krahërorin e tij shkërryhen

Në gishtrinjtë e tij priten

 

Po dielli ku është fshehur

Dhe s’më buzëqeshë

As tek perëndoj

 

Ai më qaset pranë

Përmes pazareve të idhëta

Pyet për çmimin e syve të mi

Teksa në shaminë time rigon shi

 

Një shigjetë qanë qiellin

Më qëllon

Më bën të harroj vetën

Dhe përkundjen e qerres

 

Një shkëmb shkëputet nga bjeshka

Zë karrocën e tregtarit

Ndërsa unë marr krahët

Të përqafoj blerimin

 

Vasha e gurë

 

Ultësirat koten në gjumë

Pëllumbat lahen në lumin e ëndrrës

Jugu shndërrohet në erë

Gurët në vasha

Në bardhësi

Tek dheu stoliset me

Tek bukuritë acardimrin e dehin

Me pranverë

Tek nëpër konaqe lulet çelin

Në pritje të dasmorëve

Dhe i buzëqeshin mëngjesit

Me vesën e freskët

 

Në përrallën e gjatë të gjysheve

Galop kali dëgjohet nëpër damar

Orët e malit ecin e këndojnë

Me kallinjë gruri kah dielli

E ndjellin vapën në lëmë

Lotin e galdojnë

 

Zogjët e qëndisur fluturojnë

Kaltërsinë e qiellit e puthin

Pastaj në sytë e nuseve zbresin

Në këtë tokë kështjellash

Nga çdo legjendë nxjerr

Nga një kurorë

Me vello të kuqe

 

Ylli bie në Damastion

Pastaj në Ulpianë

Dhe kudo në Ilirikum

Që dasmorët të zgjohen

Dhe të futen në një tjetër legjendë

 

1978

 

 

Këtë mbrëmje

 

Me gishtërinj të djegur

Këtë mbrëmje duartë u zgjatën

Kah pjatat e zbrazëta të dheut

Kërkuan bukë

 

Mbrëmja u mbush me mllef e ufmë

Damarët u frynë

Gurin të gërryejnë

Për të kapur një rreze dielli

 

Rebelimi u mboll në tokë e qiell

E s’e mbytën gazrat as plumbat

As katakombet

Që retinat grisën

 

Larg “Boros e Ramizit”

Në fushën e kështjellave

U rishtua gjak i ngjizur

T’i kallnin sytë në libra

 

2 prill 1981

 

 

Biri im

 

S’është me rëndësi në më ke baba

Mjafton të të konsideroj për tim bir

Me thirrmat për liri

 

Sot po më dukesh edhe me i bukur

Tek të mbledh pjesët e trupit

Nga asfalti i zi

 

Xhelatët po rrëshqasin në krim

Që të nesërmen ta paguajnë

Me moskthim

 

Prill, 1981

 

 

Qiftelia

 

Gjyshi im kuvendonte me dururin

Dhe kërkonte nga ai një zë

Kërkonte një cicërimë

Një zog

Pastaj e pashë bashkë me drurin

Me një copë guri

Të nxirrnin flakë

Tek këndonin për pranverën 81

Për shkronjat KR

Përjashtuar nga alfabeti i shqipes

 

 

U d h ë

 

Nisja

 

Përpara një dritare

Pas një portë rrëshqitëse

Nga e majta rafte me valixhe

Nga e djathta dy shtretër

Dy ulëse

Një tavolinë

Luhatje e trokllimë

Tym

 

 

Ngjizje

 

Gotat ngriten

Ngjizin një puthje

Nga shushuritja lind një përrallë

Tek mbesin prapa e shuhen

Dritat

 

Dhembje

 

Tek hekuri hekurin puth

Fjalët e gënjeshtërta qëndisin

Në dritaren e errtë

 

Pas mbetet tokë e shkrift

Me ëndrra

E lulëkuqe

 

Loja

 

Kupeja mbushet rrënqethje

Një gotë hidhet në errësirë

Tjetra hërrpitet brendë

Dy me tre fillon loja

Pyet e qëllo

Sa herë njeriu mund të dashurojë

Dhe të mbetet njeri

 

 

Një fjalë

 

Një fjalë gogoli doli

Një letër u gris

Kur terr i freskët

pasagjerët përqafoi

 

 

Vërejtje

 

Shokët e mi të rrugës

Mos kërkoni fatin tim në letra loje

Ai është i shkruar në një zemër

Që ka vetëm një emër

Të përjetshëm

 

Lojë tjetër

 

Pika bie në prehër

Zbërthehet një enigmë

Në paralelet e kësaj toke

Që përkrenaren ia farkon

Çdo koke

 

 

Në Romanitor

 

Në Romanitor

E kuqja

Në dritë të gjelbërt u shkri

Turkeshës iu varën në sy

Tre karajfilë të freskët

Dhe një gotë

Mbi tavolinë

Danci vodhi minutat deri te agimi

Me vallëtarët e dalë nga ferri

Që lëpinë pjata

E thyen gota

Me dashuri

Për turkeshën

Peng

 

 

Për ku jam nisur

 

Më hanë rrugët

Dhe vitrinat që yshtin

E vyshkin

Më tallin

E mendjen më kallin

 

Flitet për linkat[1] e këputura

Për Tunën që mbledh rrjedha

Dhe përnjëherë bëhem Tunë

Të gjej atë rrjedhë

Që diku

Larg nga unë bredhë

 

 

Nga hotel “Moskva”

 

Ku shpiejnë këto shkallë të nëndheshme

Hotel Moskvë

Çfarë fsheh ti dreq i akullt

Që ma hëngre ditën e djeshme

Dhe natën e mbrëmshme

 

Hotel „Moskvë“ kuq në fjalë

Katran në shpirt

Engjull ditën e djall natën

Farë e pështirtë

 

Brigjeve të Tunës

 

Rrëshqasim brigjeve të Tunës

Mua më ndizet etja

Të prek gjurmat

E mbretëreshës Teutë

 

Mendja më është bërë lum

Nga shtrënguesit e vidhave

Që me çekiç vrasin buzëqeshjen

 

 

Lokal nate

 

Zhurma më ha trutë

Tek qëndroj mes shokut tim

Dhe birrave mbi tavolinë

Shndërruar në figura shahu

 

Gjendem në mes

Të shpatës së mbretit

Dhe bajonetës së kralit

 

 

 

Bri Tunës

 

Kala e vjetër dremitë

Nën galopët e kuajve të mejdanit

Aty bri Tunës

Tek përfundonte Iliria

Tek rindërtonte Roma

Tek shkrryheshin Osmanët

Tek hijet Austrohungare endeshin

Dhe trashëgohej nga Serbia

 

Mbi Tunë ura e thyer

Ndërtohet sipas modeleve të reja

 

Në muze

 

Nga larg përshëndesin topat serb

Topat e Portës

Rrëfejnë origjinën e zezë

Dhe rrugën që ndjekin

 

Në sofërën e madhe brendë

Kuburja rrëfen për krimin

Mauzerja luftën pushtuese

Bajoneta për gjakun tim

 

Armët bëjnë poterë krismash

Tek shikojnë vatrat nëntuniane

 

 

Drekë solemne

 

Në Tunë janë fundos plisat

Pastaj janë derdhë gotat

Tutje mbi Tunë

Kredhet një karajfil i kuq

 

Poshtë Tunës

Katërrithjet zhurmojnë dhembshëm

Për ekzistencë

 

 

Hotel “Park”

 

Krejt kot hidhet një vals

Në Tunë ngritet një tallas

Që të vrasë në ikje

As e di as e ditke

 

Ëndrra dhe mendja

I ngjajnë hirrës

Syprina e shqetësuar e Tunës

Shkumës së birrës

 

 

 

Me pije në buzë

 

Me pije në buzë

Lind një muzë

Nisë një lojë

 

Tuna egër rrëshqet

Dhe etjen nget

Në plojë

 

 

 

U përgjakën në plis

 

I panjohuri i Adamit

U shtri n’tokë t’Abrahamit

Dhe i vuri prush

 

U prish qetësia mbi Tunë

Shpata e kasapit dhe bajoneta u tiranit

U përgjakën në plis

 

Në tëmth u fashit shushurima

Dielli të lind nis

Në një cep të Ilirisë

 

1978

 

 

Dritfurtunë

 

 

Dritfurtunë

 

 

S’dinim se në laboratoret e  “Francuska 7”

Epruvetat me Variolaverën ishin mbushë

Se në venat e atdheut tim ishin zbrazë

Që Dritoni të shndërrohej në Dritfurtunë

Që ëndrra për diellin t’fashitej

Tek sa lëkura e butë puthte erën

Dhe sytë pranverën

 

Minjtë që kishin fituar krah fluturuan

Të zgërdhiheshin me dhembjen e madhe

Duke ckërmitur dhëmbët e lugetërve

Të ushqeheshin me mëngjese të tista

Dhe mbrëmje të pista

Mbi kokat e filizave të ri

 

Mënelat u shndërruan në flamuj dhembjeje

Plakat shkrinë plumb e shikuan n’shuplakë

Orakujt nxorën fjalë e shkruan “jazi”

Kot u përpoqën të kapnin ndonjë rreze

Nga e shtata palë e qiellit

Kur nga jashtë trokitjet grinin

Dashurinë që përpiqej

Ta mbyste trishtimin

 

Variolavera kishte zënë diellin

Në korridoret që binin erë ilaçesh

Në shtatin e mefsht që griste çarçafët e bardhë

Dhe përpiqej të kapte ajër

Tek Zonja nënë i jepte gji e i fliste me dashuri

Dridhshëm nën pika loti -

Flej se gjumi të bën mirë

Në dorë të ka Zoti

 

Penicilini mpihej nën rrashtë

Tek variolavera i qeshte në vetull

Glikoza mezi i gjente një venë 

Dorës që donte të kapte lule

Të abisit nëpër valët e detit

Por era derën përplaste

Dhe zbulote Dritonin tek përtypte gjuhën

Tek ëndrronte pranverën

Blerimin

 

Nëna me cepin e shamisë fshinte lotin

Tek mbi krijesën e butë hidhej zari

Nga mantelbardhët me skalperë e pinceta në duar

Nëntëdhjetenëntë përqind…

E kirurgu fshinte djersën

Tek plagën mbyllte

 

Dielli s’po perëndonte nën vetullën

Gjuha përthyhej ashtu si donte variolla

Ulur padiktueshëm në fronin e pulseve

Por s’arriti të luaj çerpiku

Mbi liqenin e turbull

Po zgjohej Dritoni

Nën fytyrën e një gruaje

Me shami nën fyt

 

Kohë me shi

Në kufi të stinëve kishin mbetur shumë Dritonë

Me tokë nëpër këmbë e bjeshkë mbi kokë

Retardation psicomotorika

Psikoanalistët kërkonin ritmin e këngës

Ta gjejnë midis rrokjeve të humbura

Thërrisnin duke hapur mantelet si çadër  

Dimrin për ta bërë pranverë

 

Dritoni mbi kërcinjë puth pragun

Dritaren që n’ball ia përthyen rrezet

Tek lidhë e zgjidhë penjë

Tek mënelat me najlon i mban ngjeshur për ije

Ndërsa tutje të tjerat të ndera në erë

Flatrojnë dhembshëm për diell

 

Variollavera s’fle po mihë nën rrashtë

Dhe gdhend rrudha në ballin e babait

Brenda mureve të gurta të kazermës jugosllave

Tek i lidhte tri plagët e plepit -

Në krahërorin e nënës ngul grafit

Tek ajo i frynte zjarrit në oxhak

Xixat të bëheshin yje

 

Dritonin vjetët nuk e kalitën

Nga një foshnjë në furtunë e ngritën

Tashti Dritonin të gjithë e thërrasin Dritfurtunë

Erë në njëmbëdhjetë pranvera

Gotat përplasen e thyhen

Perdet grisen

 

Nënës së krrusur mbi oxhak

Një vrimë n’krahëror i zgjërohet

E babai me zemër në grusht lë lëkurën

Bri plepit me tri plagë

 

4.04.1973-21.04.1984

 

 

Lahutë mbi shkëmb

 

Brenda mureve prej qerpiçi në Dardhishtë

Ashklat e thara e dogjën flakë

Jehonën mbi lëkurë ogiçi

Rektimën e një foshnje atë natë

Arnëbardha duke e mbuluar me kashtë

Mrekullinë që erdhi nga kohë e lashtë

 

Cicërimë zogu e lahutë mbi gur

U ngrit nga foshnja në burrë mbi male

Rritë për etje dhe diell

Idol lirie krejt flamur

 

1986, Krushë e Madhe

 

 

Fanfar mbi Prishtinë

            (Fahri Fazliut)

 

Fanfar mbi Prishtinë

Ashtin e ndeze

Heroi im

Re që t’më flesh n’krahëror

I mbështjellë me kurorë

 

Frymon tash

Aromëplotë kudo në Kosovë

Zot në marshim

Lule Prilli

I përndritshëm pa mbarim

Urimtar – Ylli im

 

Tani i theve

Ëndrrat që mjegullonin mendjet

 

Qetë e përqafove

Agimin e skuqur

Fitorja të jetë edhe qëndresë

Të mos ketë amulli

Ëndërr – të pa shpresë

 

Lulëkuqja ime

Arterja imë e valë

Vetë mbive i parë

Dashurisht në arë

I ndritshëm dhe fanfar

 

1989