Kalosh Çeliku: Mehmedali Hoxha vizionar dhe burr? i pen?s

         E kam th?n? disa her? n?p?r takime letrare, tribuna t? ndryshme kluturore: Kosova siç e kishte pas Luft?s s? Dyt? Bot?rore Esad Mekulin, Maqedonia e ka pasur Mehmedali Hoxh?n. Tashti e them edhe publikisht n? mjetet e informacionit: Mehmedali Hoxha ishte vizioner dhe burr? i bes?s, fjal?s dhe pen?s. E gjith? kultura dhe let?rsia shqiptare n? Maqedoni, pothuajse u zhvillua n?n p?rkujdesjen e tij dhe n?p?r duart e k?tij burri patriot. 

         Mehmedali Hoxha (1924 – 1991) lindi n? fshatin Radolisht? t? Strug?s dhe nd?rroi jet? n? Shkup. Shkoll?n fillore e kreu n? vendlindje, t? mesmen n? Shkup. N? fillim ka punuar m?sues, pastaj n? redaksin? “Flaka e v?llaz?rimit” gazetar dhe radaktor. Nga viti 1953, kur p?r her? t? par? doli ravista p?r f?mij? “Fatosi”, Mehmedali Hoxh?n e gjejm? kryeredaktor t? saj derisa u pensionua. ?sht? nd?r autor?t e par? q? u paraqit para lexuesve me lib?r vjershash p?r f?mij?. 

         Vet?m hidhni nj? sy veprimtaris? t? tij letrare: libri i par? p?r f?mij? “Vjersha” (1952) s? bashku me Lutfi Rusin, kryeradaktor i “Detska Radost”, themelues dhe baba i G?zimit dhe Fatosit (revista p?r f?mij?), autor i disa librave p?r f?mij?:  Te kroni (1960), Kur fryn era (1962), Atje mbi kodrin? (1974), Dit?t tona (1979), K?ng? shkollore (1984) Kur linda (1971), N? syt? e Majit (1973), Vash?zat shkollore (1976), Qepallat e ver?s (1985)  Ma thuaj emrin (1989), (p?rzgjedhje, Prishtin?), Nj? brez livadh (1990) (p?rzgjedhje, Tiran?) etj. M?sues i shum? krijuesve t? rinj q? sot jan? emra t? d?shmuar n? let?rsin? shqipe: Abdylazis, Islami, Vahit Nasufi, Mustafa Spahiu, Kalosh Çeliku, Fadil Bekteshi, Ramadan Zejneli etj. Dhe, e dini si p?rfundoi ky burr? i kultur?s dhe let?rsis? shqiptare n? Maqedoni n? koh?n e soçme, me heshtje - harres?. Kulturofag?t p?r t? nuk e than? asnj? fjal? n?p?r tryeza t? rrumbullakta q? i organizojn? p?rdit? p?r t’i fotografuar fytyrat e tyre t? policis? letrare.

          E them k?t? se, m? ka ardh? te hund?t me k?ta zhurmaxhi t? arsimit dhe kultur?s shqiptare. Organizimi i tyre me veshje partiake fundekrye, n? d?m t? arsimit dhe kultur?s shqiptare, i ngushtojn? radh?t e tyre me gjysmanalfabet? duke organizuar me direktiva partiake aktivitete arsimore e kluturore, p?rurime t? librave, tekste shkollore, antologji poetike, akademi p?rkujtimore... E ngrejn? z?rin, protestojn?, reagojn? n? mjetet e informacionit se, t? tjer?t “v?llez?rit” ua sakatojn? arsimin dhe kultur?n shqiptare. E n? realitet mu k?ta kulturofag? jan? kasap?t m? t? rreziksh?m me thika n? dor? pas shpine, q? i sulen arsimit dhe kultur?s shqiptare.

        Kok?n, vet?m ktheni pas, dhe hidhnu nj? sy “veprave t? tyre patriotike”: emrat e kujt q?ndrojn? pas planprogarameve shkollore, teksteve shkollore, abetareve, lektyrave shkollore, revistave p?r f?mij?, Enciklopedive maqedone, Let?rsis? maqedone, antologjive... Shitjes s? diplomave universitare, titujve shkencor, komisioneve arsimor e kulturor, p?rurimin e librave t? tyre sakat? me direktiva partiake e para t? Qeveris?...

       Dhe, d?rd?llisin k?ta “doktor?” shkence n?p?r tryeza t? rrumbullakta, fotografohen para kamerave pa fije turpi, po nuk thon? asgj? p?r problemet e v?rteta q? i ka arsimi dhe kultura shqiptare n? Maqedoni. B?rlloku shqiptar p?rgjumsh?m na i emron sipas propozimeve partiake me emra familjar?, klanor?, miq?sor, policor edhe emrat e rrug?ve, shkollave, p?rmendoreve q? duhet t? rrin? ball?lart? n? sheshin e Shkupit, rr?z? Kalas?.

       O Imzot! V?rtet? nuk din?, apo ishin informator?t e k?tyre personaliteteve n? koh?n e komunizmit, q? edhe sot i kan? frik? t’ua p?rmendin edhe emrat, mos u çohen nga varret dhe me dy-tri shpulla t’i p?rz?n? haram?t n? sht?pi. Megjithat?, siç duket do t? jet? kjo e fundit: polic?t letrar, mullinxhinjt, çoban?t, lopar?t dhe kurvar?t me diplomat e blera universitare, jan? armiqt? kryesor? t? arsimit dhe kultur?s shqiptare.

       Po, deri kur do t’i l?m? t? shesin “mend” p?r ç?shtjen shqiptare k?ta gjysmanalfabet??!... E kujtoj portretin e k?tij burri, Mehmedali Hoxh?s gjat? takimeve n? redaksi. Takimeve letrare. Vizitave miq?sore. V?rtet?, ishte i madh si poet dhe njeri i fjal?s dhe bes?s. 

         Vite m? von?, do t? shoh se, un? do t? ndiqem k?mba – k?mb?s edhe shkaku i tij, q? vet?m e vet?m pse e kisha patur mik dhe m?sues t? pen?s. Shkaku: takimeve t? shpeshta n? redaksi edhe pse me karakter pune. Bisedave letrare n? Tavern?. Iku me nj? d?shir? t? paplot?suar q?: edhe pse u p?rpoq me mish e shpirt, nuk arriti t? ma l? trash?gim revist?n p?r f?mij? q? e udh?hiqte: Fatosin.

      Von?, shum? von? do ta kuptoj edhe se sa i “rreziksh?m” kishte qen? p?r pushtetin e at?hersh?m komunist, Shtetin. E kishin rras? edhe n? burg si kryredaktor i “Detska radost” se, pas Luft?s nuk mund t? pajtoheshin sllavomaqdon?t q? Sht?pin? m? t? madhe botuese maqedonase p?r f?mij? t’ua udh?heqi nj? shqiptar, edhe at? nacionalist. Akuza: duke pi konjak Sk?nderbeu dhe shikuar n?p?r dritare n? prezenc? t? disa shkrimtar?ve shqiptar? e sllavomaqedon? kishte th?n?: do t? vij koha, kur ju sllavomaqedon?t do t’i fshini rrug?t e Tiran?s.

       Dhe, vall? nuk e shihni se erdhi ajo koh?. Maqedon?t i kalojn? pushimet n? Shqip?ri. Nj? num?r i madh k?rkojn? edhe vende pune. P?rpiqen ta m?sojn? gjuh?n shqipe. Ndonj?ri kthehet edhe te rr?nja e baballar?ve. Çka presin kulturofag?t, informator?t e djesh?m komunist? dhe t? soç?m “demokrat?”?!

        R?nd?sin? e k?tij vizioneri dhe burri t? pen?s do ta kujtoj m? von?: kur Lidhja e Shkrimtar?ve Shqiptar?, n? vitin 1998 organizoi nj? Akademi p?rkujtimore p?r k?t? poet p?r f?mij? n? vendlindje. E dini se, p?rderisa u organizua ajo Akademi p?rkujtimore, kam hequr siç thot? populli t? zit? e ullirit. E sabotonin nga t? gjitha an?t, na venin nd?rk?mbsa q? t? mos mbahet Akademia p?rkujtimore p?r Mehmedali Hoxh?n. Dhe, n? fund e dini si p?rfunduam ne miqt? e poetit, q? kishim ardh? n? Strug? nga t? gjitha an?t e Atdheut, na helmuan me ushqim n? restorant.

      Edhe sot dalin revista p?r f?mij?. P?rçudi, mbi dhjet? revista p?r f?mij? edhe at? vet?m n? nj? qytet, Tetov?. Vet?m, fatkeqsisht hidhnu nji sy: jan? n?n nivelin e revistave p?r f?mij? Fatosi dhe G?zimi q? i udh?hiqte ky burr? i pen?s n? at? koh?.

      Patjet?r, jam i detyruar n? k?t? shkrim p?rkujtimor p?r Mehmedali Hoxh?n ta p?rmendi edhe nj? rast: kur posa isha kthyer nga Kosova n? Shkup, dhe isha i caktuar nga Shoqata e Shkrimtar?ve t? Maqedonis? bashk? me nj? shkrimtar maqedon, q? t? marr pjes? n? Mitingun e Poezis?, n? Gjakov?. Ende ishin vitet e para n?nt?dhjet?s, koh?s s? komunizmit. Kryetar i Shoqat?s s? Shkrimtar?ve t? Kosov?s ishte Ibrahim Rugova. Gjat? gjith? manifestimit, ky maqedoni nuk mu nda nga shoq?rimi. E m? pyeste her? pas here se, a ?sht? larg nga k?tu kufiri me Shqip?rin?. E un? si student i Prishtin?s q? kisha qen? dhe kisha studjuar e punuar rreth dhjet? vite n? Prishtin?, pothuajse i njihja t? gjith? shkrimtar?t e Kosov?s. Edhe kryetarin e Shoqat?s, Ibrahim Rugov?n. N? nj? rast, kryetari Rugova na siguroi edhe makin? p?r “mikun” dhe mua q? t? shkojm? n? Deçan p?r fli. “Miku” u befasua me gjestin dhe sjelljen e Rugov?s n? mikpritje. Her? pas here m? thoshte: si ?sht? e mundur, kur kishte d?gjuar e lexuar shum? reagime t? ashpra t? Rugov?s n? at? koh? me shkrimtar?t serb.

       Dit? m? von?, pasi u kthyem n? Shkup, un? do t? m?soj nga vet? poeti Mehmedali Hoxha nj? t? v?rtet? t? hidhur: n? Mitingun e poezis? n? Gjakov?, un? kisha marr? pjes? me nj? poet maqedon, q? kishte qen? n? gjyq d?shmitar i Mehmedali Hoxh?s.

       E tmerrshme, deri ku arrinte ai aparat burokratik policor! Edhe sot, po i  nj?jti aparat burokratik policor vepron dhe informon si dikur n? koh?n e komunizmit me k?lysh?t me zgjebe q? na nd?rsehen pas shpine...